We praten niet dagelijks over onze ontlasting. Vaak hangt er toch iets omheen van ‘iets vies’ en zelfs schaamte. Toch is het een belangrijk onderwerp. Want hoe je ontlasting eruit ziet, kan je veel informatie geven over de gezondheid van je darmen én over je gezondheid in het algemeen.
Hoe moet ontlasting eruit zien?
Je kent misschien wel de Bristol stool chart: de ‘stoelgangkaart’. Daarop zie je allerlei vormen die de ontlasting kan hebben, zoals dik, dun, brijig, keuteltjes. Maar ook de geur en kleur zijn van belang. Daar besteden we deze keer aandacht aan. Dat is van groot belang. Want je darmen zijn het hart van je gezondheid. De darmen bepalen eigenlijk je totale gezondheid. Aan je stoelgang kun je dus heel veel aspecten van je gezondheid aflezen.
De geur van je ‘poep’
Als je aan ontlasting denkt, begin je misschien al je neus dicht te knijpen. Toch zou dat niet nodig moeten zijn want de ontlasting van een gezonde persoon stinkt in principe niet. Uiteraard ruikt het wel, en dat ervaren we meestal niet als een prettige geur. Het ruikt niet naar bosviooltjes, om het zo maar eens te zeggen. Maar als er heel sterke, weerzinwekkende geuren zijn, is er meestal wat aan de hand met de spijsvertering of je algehele gezondheid. Stinkende ontlasting heeft bijna altijd te maken met een tekort aan spijsverteringsenzymen. Het zijn dan vaak heel karakteristieke geuren die je niet snel vergeet als je ze eenmaal geroken hebt.
Afwijkende geuren
- De geur van rotte eieren of ammoniaklucht. Door een rottingsproces komen gassen vrij van zwavel en stikstof. Er is grote kans dat de eiwitvertering dan te wensen overlaat. Ook bij het eten van een overmaat aan (dierlijke) eiwitten kan dit het geval zijn. Als je veel vlees eet en de eiwitten die daarin zitten onverteerd in de dikke darm terecht komen, worden ze daar met open armen ontvangen door de darmbacteriën. Die doen zich tegoed aan de onverteerde eiwitten en je krijgt letterlijk stank voor dank.
- Zurige ontlasting ontstaat door gisting en moeite met de vertering van koolhydraten. Het kan ook te maken hebben met een lactose- of glutenintolerantie. Je ontlasting kan dan heel zuur en prikkelend ruiken.
- Als de geur niet te harden is, zijn parasieten of bacteriën vaak de oorzaak. Zelfs parasieten kunnen de oorzaak zijn van extreem geurende ontlasting.
- Als er te veel vet in de ontlasting zit of bloed, geeft dit ook een sterke, nare geur. Hier kom ik hieronder nog op terug.
- Sommige medicijnen kunnen de geur van je ontlasting beïnvloeden.
- Slechte opname voedingsstoffen (dit wordt malabsorptie genoemd) zorgt voor een vieze geur. De darmen functioneren dan niet goed.
De kleur van je poep
Ook de kleur van je ontlasting kan nogal verschillend zijn. De kleur van Bastogne koeken (excuses voor de vergelijking) is normaal. Maar er zijn veel afwijkende kleuren. Het is interessant om eens op te googelen op ‘kleur van ontlasting’. Dan vind je allerlei mogelijkheden, die allemaal aanwijzingen kunnen zijn voor problemen met je gezondheid. Ik noem er een paar.
- Bruin met wit. Dit wijs op onverteerde voeding. Het kan duiden op wormpjes.
- Groen. Je zou dan denken dat je gras gegeten hebt. Mensen eten natuurlijk geen gras, maar veel groente kan wel een groene kleur aan je ontlasting geven. Je ziet dat al snel als je spinazie gegeten hebt, maar het kan ook bij het eten van andere groenten voorkomen. Ook kan het een aanwijzing zijn dat er meer dan de normale productie van gal is. Gal is nodig voor de spijsvertering, maar bij een toename kan er een probleem zijn met de galblaas of lever. Ontstekingen kunnen een oorzaak daarvan zijn.
- Geel. Vaak is de ontlasting dan ook dun. Het kan erop wijzen dat er parasieten in je darm actief zijn. Daardoor is er een versnelde passage van de voeding door de darmen. De voedselbrij kan niet ingedikt worden en er is zodoende een verminderde opname van voedingsstoffen.
- Zwart. De ontlasting is dan glanzend als teer en erg plakkerig. Dit kan verschillende oorzaken hebben. Vaak heeft het te maken met verstopping. Als mensen starten met De Eetlijn komt het ook nog wel eens voor. Door het gezonde voedingspatroon, de supplementen en o.a. het water-zoutprotocol worden de oude voedselresten die tussen de darmvlokken zitten als het ware losgeborsteld. Dat zorgt dan voor tijdelijke verstopping en meer geur aan de ontlasting. In dat geval heeft het uiteraard een onschuldige oorzaak. Een andere onschuldige oorzaak van zwarte ontlasting is het gebruik van ijzertabletten. Zwarte ontlasting kan echter ook de oorzaak hebben in oud bloed door een interne bloeding hoger uit het maag-darmkanaal. Deze zwarte ontlasting heet melaena en heeft een doordringende, metaalachtige geur. Als je die eenmaal geroken hebt, vergeet je het nooit meer! Wanneer je zwarte ontlasting hebt die niet zijn aanleiding kan hebben in de genoemde onschuldige oorzaken, raadpleeg dan je huisarts.
- Wit tot grijzig, stopverfkleur. Dit kan wijzen op problemen met alvleesklier, gal of lever. Bilirubine, wat een bruinachtige kleur heeft, kan dan niet vanuit lever in de darm komen. Als dit langer aanhoudt, is het ook tijd om je huisarts te bezoeken.
- Rood. Dit is niet meteen reden tot schrik. Als je bietjes gegeten hebt, kleurt je ontlasting vaak rood. Ook kan er vers, rood bloed op de ontlasting liggen. Meestal is een aambei of scheurtje bij de anus daar de oorzaak van. Bloed in de ontlasting is wel reden tot zorg. Als dit langer dan 2 weken bestaat, samen met vermagering, vermoeidheid en gebrek aan eetlust is dit echt reden om naar de huisarts te gaan. Dit geldt ook als je langere tijd stinkende ontlasting hebt met diarree, een opgeblazen gevoel, extreem veel windjes. Ook als je lang last hebt van darmkrampen, overgeven, koorts of buikpijn is het tijd om een arts te raadplegen.
Wat kun je zelf doen voor een goede ontlasting?
Zoals ik al noemde, is je darmgezondheid de basis van je algehele gezondheid. Daarom is het van groot belang oom goed voor je darmen te zorgen. Dat heeft hoogstwaarschijnlijk een goede ontlasting tot gevolg, zowel in kleur, geur als consistentie. Goed voor je darmen zorgen betekent in ieder geval dat je rekening houdt met de volgende aspecten.
- Pure, zo min mogelijk bewerkte voeding.
- Eet onoplosbare vezels. Deze zorgen voor bulkvorming, kneden de ontlasting en stuwen de ontlasting naar buiten. Veel groente, fruit, noten en zaden eten dus.
- Zorg voor oplosbare (zgn. prebiotische) vezels als voeding voor darmflora. Je kunt dan denken aan psylliumvezels, veel soorten groente b.v. witlof (inuline), chiazaad, lijnzaad, haver.
- Gebruik probiotica om darmflora te ondersteunen. In De Eetlijn gebruiken we 2x per dag kefir of Griekse yoghurt. Ook zuurkool bevat probiotica. Evt. kun je een probiotica-supplement gebruiken.
- Kies voor gezonde vetten, zoals olijfolie, ghee, kokosolie, roomboter. Vermijd dan ook gefrituurde voeding. Daarbij wordt acrylamide (een zeer schadelijke stof) gevormd en vaak wordt frituur bereid met bewerkte vetten (zoals zonnebloemolie) die ontstekingen bevorderen. Niet doen dus!
- Zorg voor voldoende vocht gedurende de hele dag. In De Eetlijn gebruiken we daar een schema voor om er zeker van te zijn dat je genoeg vocht binnenkrijgt.
- Kauw je voeding goed en eet niet te snel. Dit zorgt voor voorvertering van je voeding en helpt bij een goede spijsvertering.
- Vermijd suikers. Denk daarbij niet alleen aan suiker uit de suikerpot, maar ook verstopte suikers. Ook brood, pasta en rijst (zgn. snelle koolhydraten) werken als suiker in je lichaam en bemoeilijken een goede darmfunctie.
- Wees voorzichtig met koe zuivel. Zowel lactose als caseïne kunnen zorgen voor een stinkende ontlasting. Daarnaast zitten er nog meer nadelen aan koe zuivel. Je kunt testen of je darmen erop reageren door het 3 dagen te laten staan en te kijken of het beter gaat met je darmen. Als je het dan weer neemt en je darmen protesteren, weet je dat het daaraan ligt.
- Pas op met koolzuurhoudende dranken. Ook die kunnen zorgen voor darmklachten
- Het eten van veel dierlijke eiwitten kan zorgen voor een sterkere geur. Om meerdere redenen is het beperken van dierlijke eiwitten een goed idee.
Kortom: gezonde ontlasting ruikt, maar stinkt niet. Ook de kleur kan je veel informatie geven over hoe het staat met je gezondheid. Dat is interessant en zinvol om eens op te letten. En kijk eens of je bovenstaande adviezen toe kunt passen en wat dat met je ontlasting en verdere gezondheid doet.
Wil je meer weten over De EetLijn Methode? Stuur dan een mailtje naar nettie.bom@deeetlijn.nl
Wil je meer lezen?
https://www.deeetlijn.nl/praatje-poep/
https://www.deeetlijn.nl/de-darmen-het-hart-van-je-gezondheid/
Heb je interesse in psylliumvezels of een kefirmaker en kefirstarter?
https://shop.deeetlijn.nl/product/psyllium-vezels-250-g/
https://shop.deeetlijn.nl/product/kefirmaker-met-zakje-kefir-starter-en-1-zakje-extra-kado
