Pindakaas: is het echt zo gezond als het lijkt? De voor- en nadelen op een rijtje en een GEZOND(er) alternatief!

Pindakaas heeft de naam gezond te zijn. Massa’s kinderen zijn er groot mee geworden, denk maar aan Petje Pietamientje, toch? Maar de vraag is of dat wel klopt en of pindakaas echt zo gezond is als beweerd wordt. Hoog tijd om te gaan kijken naar de verschillen tussen de diverse soorten pindakaas in de winkels. Na dit artikel ga je het voortaan alleen nog maar zelf maken! En dan niet van pinda’s! 😁

Wat is pindakaas?

In feite hoeft pindakaas niets anders te bevatten dan pinda’s die gemalen zijn. In de fabriek worden soms de vliesjes van de pinda’s verwijderd. Dit levert pindakaas op die lichter van kleur is. Daarna worden de pinda’s gebrand. De pinda’s van de pindakaas die in Nederland te koop is, komen vooral uit Argentinië. Er zitten ongeveer 585 pinda’s in één pot van 350 gram.

Wat zijn pinda’s?

Pinda’s zijn geen noten zoals andere noten, maar peulvruchten. Ze groeien aan een struik met stengels die na de bevruchting van de bloemen naar beneden de grond in groeien. Daar groeien de zaden (de pinda’s) aan. Als de plant boven de grond afsterft, weet je dat de pinda’s rijp zijn om geoogst te worden. Pinda’s zijn iets minder vet dan noten maar in vergelijking met andere peulvruchten bevatten ze veel vetten. In vergelijking met noten bevatten ze wel weer meer koolhydraten. Vanwege de groeiwijze worden ze ook wel aardnoten genoemd.

Waar komt pindakaas vandaan?

Er zijn verschillende verhalen over het ontstaan van het fenomeen pindakaas. Oude geschriften vermelden dat de Inca’s en Azteken in Zuid Amerika al eeuwen geleden pindakaas maakten door pinda’s te maken tot een kleverige pasta. Zij mengden dit vaak met cacao. In het begin van de 16^e eeuw brachten Spaanse en Portugese ontdekkingsreizigers de pinda mee naar Europa. In de 19^e eeuw bedachten Amerikanen de pindakaas. Er zijn ook aanwijzingen dat de mensen in West Afrika al eeuwenlang een soort pindakaas maken. In Nederland kwam de eerste pindakaas in 1948 op de markt. Dit was een voedzaam product in de schaarste na de Tweede Wereldoorlog.

Waarom draagt pindakaas de naam kaas als het daar niets mee te maken heeft?

Eigenlijk is de naam pindakaas wel een beetje vreemd omdat het niets met kaas te maken heeft. Ook daar zijn verschillende verklaringen voor. In Amerika heet het peanut butter, letterlijk vertaald is dat dus pindaboter. In Nederland is boter echter een beschermde titel: alleen roomboter mag zo heten. Daarom moest een andere naam bedacht worden. Mogelijk dat de verwijzing naar kaas is geïnspireerd op de Surinaamse gewoonte om blokken geperste pinda’s met een kaasschaaf te schaven. Ook in andere landen verwijst de naam naar boter (beurre d’arachide in Frankrijk en in Duitsland erdnussbutter).

Welke positieve eigenschappen hebben pinda’s?

Voordat we verder ingaan op de (on)gezondheid van pindakaas moeten we eerst even inzoomen op de pinda’s zelf. Pinda’s hebben een goed imago. Ze hebben dan ook best veel positieve eigenschappen. Ik zet er een aantal op een rij.

Pinda’s zijn goedkoper dan noten.
Er zit Vitamine E (een krachtige anti-oxidant) en B3 in.
Ze bevatten aardig wat mineralen: ijzer, selenium, zink en kalium in. magnesium, mangaan en fosfor.
Ook zit er wat omega 9 in de zgn. olienoot. Dit kan helpen het cholesterol naar beneden te krijgen.
Ze bevatten veel vezels, zeker de vliesjes.
Ook belangrijke antioxidanten als resveratrol en genesteïne zijn te vinden in pinda’s, met name in het vliesje.
Er zit beta sitosterol in. Deze stof kan helpen tegen kanker.

Wat zijn de schaduwkanten van pinda’s?

Ondanks deze positieve eigenschappen hebben pinda’s ook belangrijke nadelen. Die vormen de reden dat pinda’s geen onderdeel vormen van Fase 1 van De EetLijn Methode. Daarbij kun je denken aan de volgende aspecten.

Je kunt beter geen rauwe pinda’s eten: er zitten verschillende anti-nutriënten in. Dit zijn stoffen die de opname van vitamines en mineralen in het lichaam verhinderen. Verhitten maakt deze stoffen voor het grootste deel onwerkzaam. Het gaat om:
– Lectines, oa. agglutinine. Dit kan zorgen voor bloedklontering. Als je bloedverdunners gebruikt of extra risico hebt op trombose, kun je pinda’s beter laten staan.
– Goitrogenen kunnen de schildklier vertragen.
– Fytinezuur
Vaak worden pinda’s zonder het vliesje gegeten, terwijl daar nu juist de gezonde stoffen in zitten.
Pinda’s worden vaak gebrand in plantaardige olie, meestal zonnebloemolie. Dit is een ontstekingsbevorderende olie vanwege de omega 6. Bovendien worden ze vaak gebrand in ranzig, oud vet wat het nog schadelijker maakt.
Als ze gebrand worden, wordt er acrylamide gevormd. Dit is een (bewezen) kankerverwekkende stof. Overigens gebeurt dit ook bij amandelpasta die industrieel bereid is.
Een pinda-allergie komt veel meer voor dan een notenallergie. Je kunt dat zomaar opbouwen. Als je geen pinda-allergie hebt, is het eten van pinda’s en pindakaas wat een allergie betreft gewoon veilig.
Pinda’s bevatten relatief veel omega 6, een ontstekingsbevorderend vet. We hebben wel omega 6 nodig maar de verhouding is vaak uit balans. Maar bij De EetLijn richten we ons vooral op omega 3.
Oxalaten uit pinda’s kunnen nierstenen veroorzaken.
Aflatoxine: Pindakaas kan verontreinigd zijn met aflatoxine. Deze stof is giftig en kankerverwekkend en kan leverschade veroorzaken. Alle pinda’s die in Nederland geïmporteerd worden, worden gekeurd op aflatoxine. Bij een te hoge besmetting worden de pinda’s afgekeurd. Het probleem is echter dat een aflatoxinebesmetting heel plaatselijk kan zijn waardoor een goedgekeurde batch pinda’s toch te veel aflatoxine kan bevatten.
Pinda’s zijn erg verzurend voor het lichaam.

Concluderend: pinda’s zijn absoluut niet het meest ongezonde wat je kunt eten, maar er zitten echt nadelen aan. In fase 2 van de EetLijn Methode kun je biologische pinda’s, liefst zelf geroosterd, met vliesje, beperkt gebruiken onder de 80-20 regel.

Wat is het verschil tussen pinda’s en pindakaas?

Maar dan nu pindakaas. In principe hoeft pindakaas uit niets anders dan gemalen pinda’s te bestaan. Helaas is dat echter vaak niet het geval. Daarom kleven er aan pindakaas nog meer nadelen dan aan pinda’s. Pindakaas bevat vaak veel toevoegingen. Smeuïge pindakaas en light pindakaas kun je sowieso beter in de winkel laten staan. Mijd de volgende ingrediënten naast pinda’s:

Verschillende vetten. Je kunt die op het etiket tegenkomen als plantaardige olie. Al klinkt dat heel gezond, het is het niet. Want meestal gaat het om zonnebloemolie, soja olie, raapzaadolie, palmolie
of andere zeer geraffineerde oliën. Ook zie je wel eens ‘geharde vetten’ staan. Dit is niets anders dan het zeer ongezonde transvet. Ze zorgen ervoor dat er geen olielaag op de pindakaas komt. Ook zijn het vaak ‘opvulmiddelen’, omdat ze goedkoper zijn dan de pinda’s zelf.
Suiker, onder de naam dextrose of voedingsvezel, of gewoon als suiker
(Veel) zout. Laat je niet misleiden door de melding ‘laag in natrium’, want er zit dan wel weer gehard vet en suiker in…
Soms zijn er ook conserveringsmiddelen aan toegevoegd.

Wat zijn de alternatieven?

Of je pinda’s en pindakaas gaat eten of niet, mag je natuurlijk helemaal zelf weten. Ik kies liever voor pasta van noten. Daar zitten veel minder nadelen aan dan aan pinda’s. Neem dan biologische, rauwe noten en rooster ze zelf in een droge koekenpan of 6 minuten in de airfryer op 150 graden. Vervolgens kun je ze malen in een krachtige blender met een beetje Himalayazout. Je kunt allerlei noten gebruiken: amandelen, walnoten, pecannoten, paranoten, hazelnoten of een mengsel ervan. Elke soort noten geeft weer een net iets andere smaak. Ook kun je sesamzaad met wat olijfolie en Himalayazout malen tot tahin. Op dezelfde manier kun je pindakaas maken, mocht je daar toch voor willen kiezen. Je kunt de zelfgemaakte pasta ongeveer 3 weken bewaren, in de koelkast wat langer.

Tips voor het maken van notenpasta

Het maken van notenpasta (of evt. pindakaas) is niet ingewikkeld, maar kan wel even een klusje zijn. De volgende tips kunnen je wellicht helpen:

Smeer de wanden van je blender of hakmolen in met een klein beetje olijfolie.
Zorg dat je af en toe even pauzeert bij het malen. Zo zorg je ervoor dat je apparaat niet oververhit raakt.
Schraap af en toe ook de wanden schoon.
Eventueel kun je wat MCT-olie of olijfolie toevoegen om de pasta iets smeuïger te maken.
Pecanoten en walnoten zijn iets zachter dan amandelen en laten zich makkelijker verwerken tot pasta dan amandelen en hazelnoten.

Wat te denken van pindakaas met smaakjes?

Tegenwoordig kun je ook pindakaas met allerlei smaakjes kopen. Er zelfs een Pindakaaswinkel. Het is een fysieke winkel en je kunt er online bestellen. Je kunt kiezen uit een veelheid van smaken: pindakaas met een beetje zeezout, dadels en kaneel, chilipeper, cacao, kaneel, knoflook en gebakken ui of kokos. Er is zelfs een pindakaas met koffie. Ook in de supermarkt tref je soms pindakaas met smaakjes aan. Hierbij blijft het altijd belangrijk om de ingrediënten op het etiket te bekijken. De pindakaas uit de Pindakaaswinkel bevat in ieder geval in de basis geen slechte oliën. Maar of het nu nodig is om dit soort producten te kopen? Beslis zelf…Als je een smaakje aan je pindakaas of notenpasta wilt, kun je dat ook heel eenvoudig zelf erdoor doen. Kokos, Ceylon kaneel, rauwe cacao, wat Culieet voor een beetje pit of welke smaak je dan ook wilt.

Pindakaas heeft een gezond imago. Het is de vraag of dat terecht is. In een koolhydraatbewuste leefstijl zoals De EetLijn kun je er prima buiten. Er zijn alternatieven genoeg!

Heb je belangstelling voor amandelen, walnoten, paranoten, hazelnoten of pecannoten om je eigen alternatieve pindakaas te maken? https://shop.deeetlijn.nl/product-categorie/noten/