Blauw maanzaad is een heerlijk product voor in de keuken maar er wordt óók gezegd dat het giftig is. In hoeverre klopt dat? Of kun je er met een gerust hart van genieten? In dit blog kun je lezen hoe het zit. En natuurlijk ik geef je nog veel meer informatie over maanzaad.
Jeugdherinneringen
Ik kan het niet laten om te beginnen met een anekdote uit mijn kinderjaren. Mijn vader teelde regelmatig blauw maanzaad. Hij had ons verteld dat als je er veel van at, dat je dan high kon worden. Nou…. dat wilde ik wel eens meemaken. Hándenvol heb ik ervan gegeten, maar high worden? Ik weet nog steeds niet wat het is. Later leerde ik pas dat er verschillende soorten zijn, die met verschillende doeleinden geteeld worden. De ene soort is voor consumptie en de andere soort voor het maken van opium. Blijkbaar had mijn vader de eerste variant op het land staan.
Wat is maanzaad?
Maanzaad komt uit de zaaddozen van één van de papaversoorten. Ook de klaproos behoort tot die familie. In de zaaddozen zitten hele kleine zaadjes. De smaak is licht zoet en nootachtig.
Waar komt het vandaan?
Het meeste maanzaad komt uit Turkije, gevolgd door Tsjechië en Spanje. In 2008 stond Nederland op de 14e plaats van de grootste producenten ter wereld. Het is wel leuk om te weten dat het Nederlandse blauwe maanzaad door sommige culinaire experts het lekkerste ter wereld wordt genoemd!
Welke soorten zijn er?
Het meest bekende maanzaad, dat in bakkerijen wordt gebruikt, is blauw maanzaad. Er bestaat ook een zwarte en witte variant. Daarnaast is er het een variant die gebruikt wordt voor opium. Dit is wel echt een andere soort.
Waar let je op als je het koopt?
Als je maanzaad koopt, kun je het beste op zoek gaan naar de biologische variant. Dan weet je zeker dat er bij de productie geen bestrijdingsmiddelen gebruikt zijn. Natuurlijk is het in de EetLijn Webshop te koop. Je vindt het daar in zakjes van 100 gram: https://shop.deeetlijn.nl/product/blauw-maanzaad/. Als je het in een bio-winkel koopt, let er dan op dat de verpakking dicht is.
Hoe bewaar je maanzaad?
Je kunt het best lang bewaren. Dit komt doordat de olie van maanzaden is rijk aan antioxidanten, die volgens onderzoekers een conserverende werking hebben op de zaden. Zorg wel dat je het bewaart in een afgesloten pot. Je ruikt en proeft het wel als het niet meer goed is. Dit in tegenstelling tot lijnzaad, waarbij je het niet ruikt of proeft als het geoxideerd is.
Welke voedingsstoffen bevat maanzaad?
Hoewel het niet zo vaak gebruikt wordt, is het toch echt de moeite waard om het regelmatig te eten want het is rijk aan voedingsstoffen. Ik noem de belangrijkste:
- Het is rijk aan meervoudig onverzadigde vetzuren. Dit geeft het de enigszins nootachtige smaak.
- Daarnaast zitten er ook oliezuur en linolzuur in. Dit zijn gezonde enkelvoudig onverzadigde vetzuren.
- Ook bevat het heel veel oplosbare vezels: wel ongeveer 15%.
- Het is een goede bron van eiwitten.
- Ook bevat maanzaad veel mineralen. Er zit magnesium en fosfor in en zelfs 3x de ADH van ijzer (per 100 g). Ook bevat het selenium, mangaan, calcium, zink en kalium.
- Maanzaad bevat veel antioxidanten die onze lichaamscellen kunnen helpen beschermen.
- Ook verschillende B-vitamines zijn vertegenwoordigd, o.a. B1, B2, B3, B5 en B11.
- Er zit vitamine E (ook een antioxidant) in.
- De koolhydraten die erin zitten (15%) zijn complexe koolhydraten.
Welke positieve eigenschappen heeft maanzaad?
Al die voedingsstoffen hebben een ondersteunende werking voor onze gezondheid. Een aantal aspecten daarvan zijn de volgende:
- Het helpt bij het aanmaken van het HDL, het gezonde cholesterol. Dit komt door de onverzadigde vetzuren die goed zijn voor het hart en het brein.
- De (oplosbare) vezels stimuleren de spijsvertering, bevorderen de stoelgang en helpen het LDL (het zgn. slechte cholesterol) af te voeren.
- In China gebruikt de traditionele geneeskunde het om misselijkheid en braken mee tegen te gaan.
- De olie die gemaakt wordt van maanzaad lijkt in de strijd tegen borstkanker te kunnen ondersteunen.
- Het kan de gezondheid van het skelet ondersteunen door de vele mineralen.
- De vele antioxidanten helpen onze lichaamscellen te beschermen.
- O.a. door de vezels kan het helpen diabetes type 2 tegen te gaan.
Wat zijn de nadelen van maanzaad?
Er zitten nauwelijks nadelen aan het eten van maanzaad. Natuurlijk geldt, zoals voor alles: gebruik het met mate. Een paar kleine nadelen zijn de volgende:
- De zaadjes zijn minuscuul klein. Daardoor kunnen ze bij het eten een wat knarsend effect hebben. Dat vinden sommige mensen niet lekker.
- Soms denken mensen dat het eten van maanzaad gevaarlijk is omdat er opiaten in zouden zitten. Echter, het maanzaad voor menselijke consumptie is afkomstig van rassen met een laag gehalte aan opiaten. Als je af en toe wat maanzaad eet, zal dat geen merkbare lichamelijke effecten veroorzaken. Het kan er wel voor zorgen dat je onverwacht positief scoort bij een dopingtest. Dit effect kan merkbaar zijn tot 48 uur na het eten. Het is maar dat je het weet…
Word je er high van?
Vroeger kwam je de naam kollenbloem wel eens tegen als het ging over papaver. Dat komt van toverkol, kol of heks. Die naam werd waarschijnlijk gebruikt omdat het maanzaad een bedwelmende werking zou hebben. Zoals ik al noemde bevat maanzaad een kleine hoeveelheid opium. Van deze stof wordt ook morfine (een sterke pijnstiller) en heroïne gemaakt. Maar dat maakt maanzaad nog geen morfinepil of drug!
Wat is een veilige hoeveelheid?
Om dat effect te bereiken zou je er echt kilo’s van moeten eten. Bij ongeveer 40 gram kan een drugstest wel positief uitvallen. Ook 40 g is een forse hoeveelheid (ongeveer 4 eetlepels vol). Maar dan ben je dus nog lang niet high. Het melksap van de planten bevat meer opium. Hieruit kunnen opiaten zoals morfine, heroïne en codeïne worden gemaakt. Bij een overdosis kan dit leiden tot bewusteloosheid en de dood. Dit verklaart meteen de naam ‘slaapbol’. Bovendien noemde ik al dat voor morfine en heroïne een andere soort maanzaad gebruikt wordt. Je hoeft dus echt niet bang te zijn voor maanzaad!
Hoe kun je het gebruiken?
Maanzaad kun je op allerlei manieren eten. De voedingsstoffen komen beter vrij wanneer je de zaadjes eerst maalt. Je kunt ze ook proberen te bewerken met een goede vijzel. Voor het malen van maanzaad zijn speciale maanzaadmolens in de handel. Andere molens, zoals een koffiemolen, hebben vaak moeite met het malen van de bijzonder kleine zaadjes. Om de smaak goed uit te laten komen kun je maanzaad kort roosteren. Hier volgen wat suggesties om maanzaad te gebruiken.
- Heel bekend zijn broodjes met maanzaad als decoratie.
- De citroen-maanzaadcake is in Nederland een klassieker.
- Ook in de internationale keuken is het een bekend ingrediënt:
– Op de Joodse Challe (brood) zit maanzaad.
– In India gebruikt men het als bindmiddel in sauzen.
– In Duitsland en Oostenrijk is de Mohntorte erg populair. Dit is een taart met vooral maanzaad in plaats van bloem. - Je kunt het gebruiken over een salade, gecombineerd met sesamzaad, lijnzaad en zonnebloempitten. Zo geef je een salade wat extra eiwitten en gezonde vetten zodat de voedingswaarde hoger is.
- Het smaakt heerlijk in saladedressings.
- Je kunt het mengen door een zaden/noten/pitten mix.
- Ook past het goed door of over een warme maaltijd met quinoa of konjac rijst.
- Je kunt het ook uit het vuistje eten: likken en dippen.
- Het is lekker over je zelfgemaakte choqolaatjes van ChoQola samen met sinaasappelrasp.
- Maanzaad is lekker om over Griekse yoghurt en door kefir of een smoothie te gebruiken.
- Door baksel of als topping op baksels kun je het gebruiken, o.a. door je EetLijn Bakmix of over je EetLijn brood.
- Ook door soepen en sauzen kun je het gebruiken.
Je ziet dat maanzaad een zeer veelzijdig product is.
Voor de EetLijn Methode valt maanzaad onder de vezels. Hoewel veel mensen het niet vaak gebruiken, past het prima in een gezond voedingspatroon, zoals De EetLijn is. Je kunt er dus met een gerust hart van genieten, zonder bang te zijn dat je er high van wordt!
Wil je meer weten over de EetLijn Methode? Stuur dan een mailtje naar nettie.bom@deeetlijn.nl Ik zoek dan een coach bij jou in de buurt.
Heb je belangstelling voor maanzaad? https://shop.deeetlijn.nl/product/blauw-maanzaad/
