‘Ach, één wijntje maar, dat kan toch geen kwaad?’ Die vraag krijg ik nogal eens mensen voor een EetLijn-intake komen. Jarenlang is ons verteld, ook door hartspecialisten, dat één glas alcohol per dag zelfs goed voor ons zou zijn. Is dat ook echt zo? Wat zijn de nieuwste inzichten? Deze maand, januari, die ook wel Dry January wordt genoemd, is hét moment om daar eens op in te gaan. Ik wil vooropstellen dat ik niet degene ben die gaat zeggen dat je alle alcohol moet laten staan, maar ik wil mijn kennis van wat alcohol doet met je lichaam en geest met je delen. Op basis van feiten en gegevens beslis je zelf wat je doet.
Alcohol, wat is het?
Alcohol is eigenlijk een legale drug. Als alcohol als consumptieartikel vandaag uitgevonden zou worden, zou het niet door de wet komen. Toch wordt het op grote schaal gebruikt.10% van de Nederlanders kan of niet zonder alcohol of dénkt niet zonder te kunnen. Het is gemakkelijk verkrijgbaar en relatief goedkoop.
Hoe is alcohol verweven met ons leven?
De consumptie van alcohol is een soort cultureel erfgoed geworden. Let er maar eens op. Als je op een feestje komt, wordt meteen gevraagd: ‘Wijntje?’ ‘Drankje?’ Het lijkt wel alsof het erbij hoort. Om iets te vieren, omdat er iets leuks is, een verjaardag, of welke gelegenheid dan ook. Veel mensen zijn sociale drinkers en doen op een feestje graag mee. Erger wordt het wanneer je niet meer zonder kunt of wanneer je in je eentje gaat lopen drinken vanwege eenzaamheid, stress e.d. Dan gaat het al een beetje richting verslaafdheid.
Wanneer ben je verslaafd?
Ik denk dat je al verslaafd bent als je dénkt dat je niet zonder kunt. Zelf heb ik de ervaring dat ik 20 jaar geleden moest stoppen met alcohol toen ik met een voedingsprogramma begon omdat ik af wilde vallen. Ik dronk in die tijd een halve fles per dag. Ik dacht dat ik helemaal niet zonder alcohol kon. Toch heb ik toen maandenlang geen alcohol aangeraakt. Maar na die tijd sloop het er toch weer in…Eerst alleen in het weekend, 1 of 2 glazen, maar dat werden er al snel meer. Op een gegeven moment zat ik elke dag weer aan de wijn. Twee jaar geleden ben ik opnieuw gestopt in januari en na een paar maanden merkte ik dat ik toch weer alcohol was gaan drinken. Toen was het klaar en ben helemaal gestopt. Ik slaap nu beter en voel me veel beter.
Wat zijn de nadelen en gevaren van alcohol?
Hoewel het drinken van alcohol op korte termijn voordelen lijkt te hebben, zijn de nadelen en gevaren vele malen groter. Ik noem 13 negative effecten van alcohol. Oeps…13…dat klinkt akelig bekend!
- Alcohol droogt je lichaam uit. Het is uiteindelijk een afvalstof. Daarom doet je lichaam er alles aan om het eruit te krijgen. Dat gebeurt door het onttrekken van vocht uit alle weefsels. Daardoor droogt o.a. je huid uit.
- Door het uitdrogende effect ontstaat er hoofdpijn. Dat is de reden waarom je met een kater, met knallende hoofdpijn, wakker wordt na alcoholgebruik. Heel vaak is hoofdpijn trouwens het gevolg van vochttekort op hersenniveau.
- Alcohol is kankerverwekkend. Dat klinkt misschien wat kort door de bocht. Natuurlijk is niet elke vorm van kanker regelrecht het gevolg van alcoholgebruik. Maar er zijn verbanden aangetoond tussen borstkanker en alcohol. Goede reden dus om alcohol te laten staan, zeker als er borstkanker in je familie voorkomt en je erfelijk belast bent.
- Door alcohol kom je aan: het laat je bloedsuikerspiegel schommelen. Dat zorgt voor meer insuline-afgifte waardoor je meer honger krijgt en dus meer eet. Daarnaast is insuline het vetopslaghormoon. Dus hoe meer insuline-afgifte, hoe meer vetopslag.
- Als je alcohol gebruikt, zal je lever dat meteen proberen je lichaam uit te krijgen. Daardoor heeft die geen ruimte meer om voeding te verwerken, waardoor er vetopslag komt.
- Doordat alle energie gaat naar de afbraak van alcohol blijft er minder energie over om voeding te verwerken tot voor het lichaam bruikbare, opneembare stoffen. Hierdoor kan ondervoeding op celniveau ontstaan. Bovendien worden er veel essentiële mineralen verbruikt bij de afbraak van alcohol, die dus niet meer voor andere belangrijke processen gebruikt kunnen worden.
- Door de afbraak van hersencellen kunnen de boodschapperstoffen, de neurotransmitters, hun werk niet meer goed doen. Hierdoor kunnen allerlei systemen in het lichaam ontregeld raken.
- De schade van alcohol stijgt progressief. Dit betekent dat bij elk glas alcohol de schade verdubbelt. Bij twee glazen verdubbelt de schade, bij drie glazen ontstaat vier keer zoveel schade, vier glazen geeft acht keer zoveel schade. Bij vijf glazen is dat dus al zestien keer zoveel!
- Alle remmen gaan los bij het gebruik van alcohol. Juist dat ‘ene glaasje’ zorgt er vaak voor dat goede voornemens verdwijnen als sneeuw voor de zon. Toch mag je elke dag zien als een nieuwe kans. Al heeft dat ‘ene glaasje’ vaak vervelende gevolgen, is het waardevol om te beseffen dat niet alles meteen verknoeid is!
- Alcoholgebruik kan leiden tot hoge bloeddruk.
- Ook de LDL cholesterolwaarden (het ‘slechte’ cholesterol) kan negatief beïnvloed worden door alcohol.
- Slechter slapen. Als je alcohol drinkt, kun je vaak wel goed inslapen maar vervolgens word je wakker en lukt het niet meer om verder te slapen. Dit heeft te maken met de functie van melatonine, een hormoon dat aangemaakt wordt bij daglicht. Melatonine is nodig om te slapen. Maar bij alcoholgebruik wordt de melatonine gebruikt om de schade voor de hersenen daarvan tegen te gaan. Die functie gaat dan voor, omdat je lichaam altijd kiest voor het meest nodige om te kunnen overleven.
- Sommige mensen hebben niet direct last van alcoholgebruik en denken dan dat het ook minder schade oplevert. Dit klopt niet. Ook dan geeft alcohol schade. Bovendien is het wellicht nog gevaarlijker als je er geen last van hebt, omdat je dan eerder geneigd bent er nóg meer van te gebruiken.
Alcohol ontspant!
Vaak ervaren mensen voordelen van het gebruik van alcohol. Bij sociale angst ontspant een glaasje alcohol meteen. Je voelt je losser, vrijer en kunt makkelijker gesprekken aangaan. Het is de allersnelste manier om te ontspannen na een drukke dag of inspannende activiteit. We maken onszelf wijs dat ‘het dan toch wel mag’. Door een reden te bedenken waarom je het verdiend hebt, sus je jezelf. Door toenemende angst en stress neemt vaak ook het alcoholgebruik toe. Ik ben ervan overtuigd dat nu ook de lockdown ermee te maken heeft. Veel mensen ervaren dat er een stuk houvast wegvalt. Een jaar geleden door de eerste lockdown, een paar maanden geleden de tweede, en nu de avondklok. Mensen zijn angstiger en grijpen eerder naar de fles.
Eén glaasje per dag is toch gezond?
Alcohol is veel betaalbaarder dan vroeger. Voor een paar euro kun je al een fles wijn kopen. Er was een enorme lobby vanuit alcohol-industrie. Nu is men er wat kritischer op. Lange tijd werd ons voorgehouden dat één wijntje per dag voor een vrouw en twee voor een man zelfs goed zou zijn voor hart en bloedvaten. Alcohol heeft een bloed verdunnende werking en het zou goed zijn voor gezonde cholesterolwaarden. Zelfs cardiologen adviseerden het. De laatste studies tonen aan dat het helemaal niet goed voor je is. Alcoholconsumptie, ook bij weinig gebruik, geeft (hersen)schade! .
Tips om alcohol te verminderen of te laten staan
Voor de één is het het makkelijkst om ‘cold turkey’ te stoppen, maar voor anderen is het doeltreffender om langzamerhand te minderen. Daarbij kunnen de volgende tips helpen.
- Open nooit een tweede fles. Vaak gaat de ene na de andere fles open, maar als je die tweede fles niet opent, scheelt dat al snel heel veel.
- Sla eens een rondje over en neem niet alles wat je aangeboden wordt.
- Drink niet in je eentje maar alleen als je met vrienden samen bent of wanneer je uit eten gaat.
- Gebruik alcohol niet om je stress (te proberen) weg te drinken maar alleen voor de gezelligheid wanneer je met anderen samen bent. Alcohol maakt problemen en stress alleen maar erger!
- Houd eens bij wat je gedronken hebt en wat het je brengt… is dat werkelijk zo positief? Of zijn het juist slapeloze nachten?
- Houd het bij één soort, dus niet een aperitiefje, dan een glas wijn bij het eten en nog desert wijntje of likeurtje ná.
- Neem een duurdere, kwalitatief betere, biologische wijn. Dan ben je er zuiniger op en geniet je er meer van. Overigens hoef je voor de resveratrol (wat een rol speelt bij de immuniteit) geen biologische rode wijn te drinken, want dan moet je wel heel veel wijn drinken. In gezonde voeding zit veel meer resveratrol.
- Kies er evt. voor om alléén in het weekend te drinken. Ook die keuze kan helpen bij het afbouwen en stoppen.
- Neem evt. een keer alcoholvrij bier. Dit werkt wel ontspannend (omdat het hop bevat), maar dan zonder alcohol. Een alcoholvrij wijntje is tegenwoordig ook ruim te verkrijgen.
5 tips voor Dry January
Wil je stoppen met het drinken van alcohol? Dan kan Dry January je zeker helpen. Het gevaar is dat het voor één maand wel lukt en ‘dan mag het weer’. Het sluipt er dan weer in. Cold Turkey afkicken werkt vaak het beste. Daarbij heb ik nog 5 tips voor je.
- Ga samen de uitdaging aan, dat is veel makkelijker. Je kunt elkaar stimuleren en steunen.
- Als je bij anderen op bezoek gaat, leg hen dan uit dat je gestopt bent met alcohol. Verzoek hen om je ook geen alcohol aan te bieden en geef aan wat voor jou het alternatief is.
- Beloon jezelf door iets leuks te doen of te kopen als je het volgehouden hebt voor een bepaalde tijd die je met jezelf afspreekt.
- Denk aan de mogelijke gevolgen van alcoholgebruik in het verkeer. Als je op dit moment in België aangehouden wordt met alcohol achter het stuur, krijg je een sleutelhanger met de naam van een kind dat overleden is ten gevolge van alcohol in verkeer. Dat is een aangrijpende reminder.
- Ga bewust ontdekken dat je zonder alcohol kunt. Ook al ga je later toch weer drinken, je hebt het een aantal maanden niet gedaan. Dus je kunt het. Daaruit kun je motivatie halen.
Alcohol is dus, als je leven en je gezondheid je lief zijn, eigenlijk een no-go. De redenen waarom je alcohol gebruikt, kunnen divers zijn. De positieve effecten van het laten staan van de alcohol kunnen groot zijn. De moeite waard om te proberen! De Eetlijn kan je hierbij helpen. Voeding, beweging, leefstijl zijn de ingrediënten voor meer gezondheid en welbevinden… Je zult merken dat je geen alcohol nodig hebt! Wil je daar meer over weten? Stuur dan een mailtje naar nettie.bom@deeetlijn.nl
Meer lezen over het volhouden van goede voornemens? Lees dan dit blog:
https://www.deeetlijn.nl/blue-monday-en-goede-voornemens
