Bleekselderij schijnt, als je sommige gezondheidsgoeroes moet geloven, wonderen te kunnen doen voor je gezondheid. Vooral het sap heeft de naam extreem gezond te zijn. Maar klopt dat ook? Welke voor- en nadelen zitten eraan? In dit blog vertel ik je alles over bleekselderij.
Wat is bleekselderij?
Deze groente is familie van de knolselderij en snijselderij. De plant bestaat bovengronds uit een aantal stengels die aan de onderkant aan elkaar vast zitten. Op de stengels groeit het blad. Als je bleekselderij in de winkel koopt, is het blad er vaak af gesneden. Van mei tot november is de groente van Nederlandse bodem verkrijgbaar. In de andere maanden komt het uit Spanje of Israël. Het heeft een uitgesproken, vrij sterke smaak. Niet iedereen houdt ervan, maar in veel gerechten kun je die scherpe smaak wat neutraliseren. Daarvoor geef ik verderop tips. De laatste jaren is er een ware hype ontstaan rond het drinken van selderijsap. Daar kom ik hieronder in dit blog op terug.
Welke soorten zijn er?
In Nederland kennen we vooral de groene bleekselderij. In België heet dit groene selder. Er is ook een soort met geelgroene bladstelen, in België witte selder genoemd. De groene is wat minder vezelig, wel pittiger dan de witte (zgn. zelfblekende) bleekselderij.
Wat is de geschiedenis van bleekselderij?
Bleekselderij is een groente die al heel lang bekend is. In de Chinese geneeskunde wordt het al eeuwen toegepast vanwege de geneeskrachtige werking. Ook in het oude Griekenland en Egypte was de medicinale inzet het begin van het gebruik. Bovendien schreven de Grieken wonderlijke effecten toe aan bleekselderij. Het zou zegen en overwinning brengen. Ze maakten van de bladeren kransen voor de winnaars van veldslagen en slingers voor de doden. Pas veel later, in de Middeleeuwen, gingen koks het product in de keuken gebruiken. Het eten van rauwe bleekselderij is van nog veel later datum. Dat durfde men pas in de 18e eeuw aan!
Wat is bleekselderijzaad?
Ook selderijzaad kan worden gegeten. Je vindt het soms als ingrediënt in recepten. Selderijzaad komt van de zaden van wilde selderij. Dit heeft een nog meer uitgesproken smaak die het goed doet in bepaalde gerechten uit de Indiase keuken. Het grootste deel van de selderijzaden komt dan ook uit India. Selderijzaden zijn heel kleine, bruine zaadjes. Je kunt de hele zaadjes gebruiken of ze malen tot een poeder met een groenbruine kleur. Dit zaad heeft nog krachtiger eigenschappen dan de stengels.
Waar let je op als je bleekselderij koopt?
Door de genoemde hype is bleekselderij soms lastig verkrijgbaar. Als je het koopt, let er dan op dat de stengels mooi stevig aanvoelen en niet slap zijn. De stengels en evt. bladeren moeten een heldere, frisse kleur hebben zonder bruine plekjes. Dan heb je verse bleekselderij te pakken. Bij bleekselderij is het belangrijk dat je het biologisch koopt omdat het staat op de lijst van de ‘Dirty Dozen’, de lijst met de meest bespoten groenten.
Hoe bewaar je het?
Je kunt bleekselderij het beste droog en in de koelkast bewaren. Wikkel het bijvoorbeeld in droog papier of een dunne handdoek of theedoek. Was het niet eerst want dan rot het snel. In de koelkast is bleekselderij ongeveer een week houdbaar. Bewaar het niet in de vriezer: daar zal het slap en snotterig worden.
Hoe kun je bleekselderij het beste bereiden?
Zoals gezegd heeft bleekselderij een heel specifieke smaak die niet iedereen kan waarderen. Ik geef je eerst een paar tips en ideeën voor de bereiding.
- Als je niet van bleekselderij houdt, laat dan toch deze mooie groente niet links liggen. Met de juiste recepten zal de smaak veel minder overheersend zijn.
- Je kunt ook het blad gebruiken. Dat blad is, als je het rauw eet, wel heel erg sterk van smaak. In soep of pastasaus is het prima te gebruiken.
- Kook het niet te gaar om zoveel mogelijk voedingswaarde te behouden. De meeste voedingsstoffen blijven bewaard als je het rauw eet. Ook licht koken, stomen of roerbakken is prima. Als je het te lang kookt, gaat er kalium verloren (tenzij je het kookvocht gebruikt), en andere stoffen worden minder werkzaam.
Wat kun je met bleekselderij doen?
Ik geef je een aantal ideeën om bleekselderij te verwerken in je menu.
- Rauw in de salade. Samen met appel, walnoten, wortel en wat zelfgemaakte mayonaise heb je een heerlijke salade. Ook in andere salades smaakt het prima.
- In een soep of groentebouillon ‘hoort’ ook bleekselderij. Samen met ui en wortel vormt het de basis voor mirepoix, wat in de Franse keuken gebruikt wordt als basis voor veel soepen en sauzen.
- Bleekselderij is een belangrijk bestanddeel van bolognesesaus en andere sauzen.
- Je kunt een lekkere roerbakschotel maken van bleekselderij en andere groenten.
- Doe eens bleekselderij in een smoothie. Zorg er dan wel voor dat je er wat chiazaad of andere vezels bij doet om op te kauwen. Wat losse boogjes bleekselderij toevoegen is ook een goed idee. En houd het op vooral groenten in je smoothie om te voorkomen dat je in één keer heel veel suikers binnen krijgt.
- Een lekker party hapje is ‘Mieren op een boomstam’. Dit maak je door stukken stengels bleekselderij te vullen met (zelfgemaakte) paranotenpasta en te garneren met ongezoete cranberries. Paranotenpasta maak je door het blenderen van paranoten samen met wat olie en een beetje Culieet tot een smeuïge pasta. Ik weet zeker dat je met dit hapje de blitz zult maken op een feestje of koud buffet.
En hoe zit het met bleekselderijsap?
Het drinken van bleekselderijsap heeft de laatste jaren een enorme vlucht genomen. Je kunt gerust spreken over een hype. Een paar jaar geleden verkondigde Anthony William, een gezondheidsgoeroe uit Amerika, dat het dagelijks drinken van een halve liter bleekselderijsap verbluffende effecten heeft voor je gezondheid. Het zou een ware levenselixer zijn. Sinds die tijd volgen vele celebrities en healthbloggers zijn advies op. Het zou nog meer gezondheidsbevorderende eigenschappen hebben dan alleen de stengels. Deze extra voordelen zijn vooral verbonden aan het feit dat je een hogere concentratie van alle gezonde stoffen binnen krijgt. Helaas zitten er aan het consumeren van zoveel bleekselderijsap ook nadelen. Natuurlijk is bleekselderijsap op zich wel heel gezond, al is er nog meer onderzoek nodig om echt goed te weten waar die gezondheidseffecten op berusten.
Hoe maak je bleekselderijsap?
Je kunt het maken door het gebruik van een (liefst horizontale) slowjuicer. Het sap heeft een behoorlijk sterke smaak. Je kunt er evt. wat appel en/of komkommer bij doen. Andere mogelijkheid is het blenden van bleekselderij en het daarna te zeven door een kaasdoek. Dit is uiteraard wel bewerkelijker. Bleekselderijsap is ook kant en klaar te koop. Let dan wel op evt. toevoegingen, zoals veel fruit en suikers, wat het veel minder gezond maakt.
Waarom is bleekselderij zo gezond?
Bleekselderij zit BOM-vol met gezonde stoffen. Ik heb de belangrijkste op een rijtje gezet.
- Het bevat veel fyto-nutriënten (plantenstoffen).
- Er zit veel bètacaroteen (grondstof voor vitamine A) in bleekselderij, evenals vitamine B11 (foliumzuur), vitamine C en K.
- Ook bevat bleekselderij verschillende mineralen, waaronder veel kalium en natrium.
- Bleekselderij is rijk aan antioxidanten en het is een sterk alkalisch product (niet verzurend dus).
Wat zijn de gezondheidsbevorderende eigenschappen van bleekselderij?
Al deze mooie stoffen kunnen een bijdrage leveren aan onze gezondheid. Het gaat, zoals altijd, om een totaalplaatje van je voeding en leefstijl. Verwacht geen grote effecten van bleekselderij als je er verder een ongezonde voedings- en leefstijl op na houdt. Maar het is wel overduidelijk dat bleekselderij krachtige eigenschappen heeft!
- Omdat het een ontstekingsremmend product is, zal er minder cholesterol aangemaakt worden. Mede daardoor kan bleekselderij helpen om je cholesterolhuishouding in goede banen te leiden. Het kan helpen de LDL-waarden en triglyceriden in het bloed te verlagen.
- Het ontstekingsremmende effect is ook van belang bij maagontstekingen en maagzweren en bij ontstekingen aan de urinewegen, zoals blaasontsteking. De stof die hierin een rol speelt is apigenine.
- Door de verhouding van kalium en natrium kan bleekselderij helpen de bloeddruk te verlagen. Dit is mede te danken aan zgn. phthaliden. Dit zijn stoffen de spieren rondom bloedvaten rustig en relaxed maken, zodat de bloedvaten wijder open gaan staan en de bloeddruk daalt.
- Bleekselderij kan helpen in de strijd tegen leververvetting (wat vaak voorkomt door het huidige eetpatroon en alcoholgebruik).
- Deze groente kan helpen bij het afvallen door vochtafdrijving en regulatie van de vethuishouding.
- Het kan de spijsvertering verbeteren en een opgeblazen gevoel verminderen.
- Ook kan bleekselderij helpen beschermen tegen kanker. Dit werkt op twee manieren. Ten eerste bevat het coumarinen. Dit zijn fytonutriënten die vrije radicalen in het lichaam neutraliseren. Vrije radicalen kunnen schade aan cellen en DNA veroorzaken waardoor er kankerachtige gezwellen kunnen ontstaan die later tot kanker leiden. Ten tweede zitten er acetyleniciden in bleekselderij. Van deze stof is in wetenschappelijk onderzoek aangetoond dat ze de groei van tumorcellen stoppen.
- Bleekselderij kan helpen de vruchtbaarheid te verbeteren.
- Door de vele vezels kan bleekselderij helpen om je bloedsuikerspiegel stabiel te houden.
- Bleekselderijsap zou een probaat middel zijn om de lever snel te ontgiften.
Dan maar allemaal aan het bleekselderijsap?
Als bleekselderij zo gezond is, zou je denken dat er niks beters is dan dagelijks een flink glas bleekselderijsap drinken. Toch moet je daar voorzichtig mee zijn. Het kan nogal wat bijwerkingen geven. Ik noem er een paar.
- Er kunnen spijsverteringsproblemen optreden door de stof mannitol. Dit is een koolhydraat die onder de polyolen valt. Mensen met PDS (maar niet alleen zij) kunnen hier veel last van hebben. Mannitol trekt vocht aan waardoor de ontlasting dunner wordt en diarree ontstaat. Dit gaat soms snel over maar kan ook heel hardnekkig zijn.
- Het sap bevat vrij veel natrium wat kan zorgen voor bloeddruk verhoging bij grote hoeveelheden sap, ondanks de ook aanwezige kalium.
- In het sap zitten nauwelijks meer vezels. Hierdoor verzadigt het niet en kun je zelfs meer trek ervaren.
- Bleekselderij(sap) kan de werking van bepaalde medicijnen beïnvloeden. Er zit veel vitamine K in bleekselderij, wat een rol speelt bij de bloedstolling. Als je veel bleekselderij(sap) eet en drinkt én medicatie gebruikt, overleg dan even met je arts.
- Selderijsap bevat stofjes die bij hoge consumptie gevoeligheid voor de zon kunnen veroorzaken.
Laat dit alles je niet afschrikken om bleekselderij te gebruiken want het heeft veel prachtige eigenschappen en kan je gezondheid ondersteunen. Het past ook prima in De EetLijn Methode. In de recepten zal je het regelmatig zien bij de ingrediënten. Ook af en toe een glas bleekselderijsap is prima maar besef dat grote hoeveelheden bleekselderijsap echt nadelige gevolgen kunnen hebben. Bovendien is het nog maar de vraag wat er precies klopt van de hooggespannen verwachtingen van dit groene sap. Geniet dus van bleekselderij, maar doe het met mate!
In dit blog vind je nog meer informatie over bleekselderij: Bleekselderij, je houdt ervan of je gruwelt ervan.
