Kijk jij bij je boodschappen in de supermarkt naar de Nutriscore? Het is een officieel voedselkeuzelabel. De vraag is of het nu echt helpt om gezondere keuzes te maken. In dit blog vertel ik je hoe de Nutriscore in elkaar zit en wat de voor- en nadelen zijn. Ook geef ik je tips om gezondere voedselkeuzes te maken.
Wat is de Nutriscore?
Op veel producten in de supermarkt kun je op het etiket ook de Nutriscore aantreffen. Per 1 januari 2024 is de Nutriscore een officieel voedselkeuzelabel geworden. Dit label is bedoeld om de consument te helpen te kiezen voor gezondere producten. In de praktijk is het best ingewikkeld om de score goed te interpreteren. Voor de invoering is veel discussie geweest en er zijn nog steeds voor- en tegenstanders.
Wat betekenen de kleuren en letters?
Laten we eerst eens kijken hoe de Nutriscore eruit ziet. Het is samengesteld uit een kolom van letters (A t/m E) en kleuren van donkergroen (bij A) tot rood (bij E). De betekenis is als volgt:
A = donkergroen: Een product dat een letter A score heeft wordt gezien als een zeer gezonde en verantwoorde keuze.
B = lichtgroen: Een product dat een letter B score heeft wordt gezien als een gezonde keuze.
C = geel: Een product dat een letter C score heeft wordt gezien als een redelijk gezonde keuze.
D = oranje: Een product dat een letter D score heeft wordt gezien als een ongezonde keuze.
E = rood: Een product dat een letter E score heeft, wordt gezien als een vrij ongezonde en onverantwoorde keuze.
Deze keuzes zijn echter geen absolute waardering, maar binnen een bepaalde productgroep. Ik kom daar hieronder op terug.
Waarnaar wordt gekeken bij het bepalen van de Nutriscore?
Om een product een bepaalde score te geven, wordt gekeken naar een aantal positieve en een aantal negatieve punten.
- Als negatieve punten gelden:
– de hoeveelheid suiker
– de hoeveelheid zout
– de hoeveelheid (verzadigd) - Als positieve punten gelden:
– de hoeveelheid eiwitten
– de hoeveelheid vezels
– fruit
– groenten
– noten
– peulvruchten - Zowel de negatieve als de positieve aspecten krijgen een score in punten (positief of negatief). Negatieve punten worden weggestreept tegen positieve punten. Ook wordt het aantal calorieën meegenomen in de uiteindelijke score. De puntentelling kan zo variëren van -15 tot +40 punten. Die punten worden omgezet naar een score van A tot E. Het ingewikkelde is dat bij de berekening van groente en fruit een aantal producten niet meetellen: aardappelen, zoete aardappelen, taro, cassave en tapioca. En voor kaas, plantaardige vetten en frisdrank gelden aangepaste berekeningen.
Hoe kun je producten vergelijken?
Zoals ik hierboven al schreef: de vergelijking is alleen per productgroep mogelijk. Je kunt dus geen tonijnpizza vergelijken met eiersalade, om maar iets te noemen. Of yoghurt met brood. Je kunt alleen verschillende soorten yoghurt (bijvoorbeeld magere yoghurt en vanille yoghurt) vergelijken, of yoghurt met griesmeelpap. Of een groentepizza met tonijnpizza.
Wat zegt de Nutriscore over de gezondheid van een product?
De Nutriscore wekt de indruk dat het een waardering van de gezondheid van de producten geeft. Dit is echter niet per definitie het geval. Sterker nog: de Nutriscore zegt eigenlijk helemaal niks over de gezondheid van een product. Dat heeft verschillende redenen:
- Juist omdat het een vergelijkingsscore is, wil dit nog niet zeggen dat een betere keuze ook een gezonde keuze is. Het is slechts een gezondere keuze binnen dezelfde productgroep. In het genoemde voorbeeld zal een groentepizza een veel betere score krijgen dan een tonijnpizza, maar de sterk bewerkte pizza’s zijn beide zeer ongezond.
- De Richtlijn Goede Voeding van de Gezondheidsraad is het uitgangspunt van de Nutriscore. Hierin scoren bijvoorbeeld plantaardige voeding, vezels, onverzadigde vetten, peulvruchten hoog. Toch kan een product dat 100% plantaardig is toch bestaan uit een lange lijst met ongezonde ingrediënten.
- De criteria van de Gezondheidsraad komen niet geheel overeen met mijn visie. Een voorbeeld: ik zie roomboter als een gezond product, maar voor de Gezondheidsraad is dit de slechtste keuze (E) binnen de productgroep, omdat het een verzadigd vet is. Plantaardige halvarine scoort een C, terwijl dit een zeer sterk bewerkt product is en in mijn optiek niet gezond.
Welke voordelen heeft de Nutriscore?
Er zitten zeker voordelen aan de Nutriscore. Ik noem er enkele:
- Het doel is de bewustwording van de consument. De hoop is dat je daardoor gezondere keuzes gaat maken.
- Met de Nutriscore hoopt de overheid het voor de consument makkelijker te maken om gezondere keuzes te maken. Met wat achtergrondkennis van voeding kan dat die uitwerking hebben.
- Als je weet hoe de Nutriscore in elkaar zit en hoe je het kunt gebruiken kan het helpen bij een snelle check van producten binnen één productgroep. In de praktijk betekent dit dus dat je producten kunt vergelijken als je in de winkel voor een schap staat om te zien welk product een betere score heeft.
Welke nadelen heeft de Nutriscore?
Naast voordelen zie ik helaas meer nadelen dan voordelen van de Nutriscore. Ik noem mijn belangrijkste bezwaren:
- Zoals ik hierboven al noemde zegt de Nutriscore niets over de gezondheid van een bepaald product.
- Mede daardoor kan het behoorlijk verwarrend zijn voor de consument. De Belgische stand-up comedian Hans Cools verbaasde zich erover dat zijn potje mayonaise een Nutri-Score heeft van E, oftewel de allerlaagste met de kleur rood, terwijl de losse ingrediënten stuk voor stuk in een gunstigere categorie vallen. Het etiket vermeldt volgens hem slechts plantaardige olie (Nutri-Score C), eieren (A), mosterd (C) en azijn (A). Hij vraagt zich af hoe het nu kan dat een product met ingrediënten met een score van twee keer A en twee keer C uiteindelijk een E wordt. Overigens raakt hij hier wel een belangrijk punt, waarschijnlijk zonder het te weten: bewerking maakt een product minder gezond…
- Fabrikanten kunnen manipuleren: door net iets meer vezels of net een heel klein beetje minder suiker in een product te gebruiken kunnen ze ervoor zorgen dat het net een betere score krijgt. In werkelijkheid gaat het dan om minimale verschillen.
- De Nutriscore vereenvoudigt voeding veel te veel omdat het alleen kijkt naar de hoeveelheden calorieën, suikers, verzadigd vet enz in een product. Het houdt geen rekening met vitamines, mineralen en andere gezonde stoffen. Dit kan een onvolledig beeld geven van de algehele voedingswaarde.
- Doorgaans krijgen groenten en fruit – wat écht gezonde voeding is – geen Nutriscore.
- Sommige voedingsmiddelen krijgen ten onrechte een lage score, zoals kaas, olie en noten.
- De Nutriscore houdt geen rekening met portiegroottes en geeft geen advies over hoeveel je van een product zou kunnen eten. Dit geeft ook een vertekend beeld.
- De bereidingswijze van een product wordt niet meegenomen. Een voorbeeld: verse friet krijgt een A-socre, omdat het gebaseerd is op de aardappel, een ingrediënt dat als basis gezond is. Maar door de ongezonde bereidingswijze (het frituren in vet) veranderen de eigenschappen van het eindproduct ingrijpend.
- De Nutriscore is niet verplicht voor voedselproducenten. Dit maakt dat je nooit volledig kunt vergelijken omdat het ene product (van het ene merk) wel en het andere product (van een ander merk) geen Nutriscore heeft.
Hoe kun je gezonde keuzes maken zonder de Nutriscore te gebruiken?
Het zal inmiddels wel duidelijk zijn dat ik niet heel enthousiast ben over de Nutriscore. Natuurlijk is het idee erachter prima. Want het is hard nodig dat wij als consumenten gezonde(re) voedselkeuzes maken. Echter, ik denk dat de Nutriscore zijn doel voorbij schiet. Want wie kijkt er in de supermarkt nu echt naar dit logo? Er zijn makkelijkere manieren om gezonde(re) keuzes te maken. Daarbij kan de Eetlijn je goed helpen. Daarom geef ik je een paar basisprincipes:
- Kies allereerst voor pure, onbewerkte producten. Dus bijvoorbeeld appels in plaats van appelmoes, kipfilet in plaats van cordon bleu, verse rode kool in plaats van rode kool met appeltjes uit een pot.
- Bereid zelf je voeding uit pure ingrediënten. Je hoeft geen keukenprinses te zijn. De recepten van De Eetlijn zijn doorgaans eenvoudig én smaakvol.
- Lees wat er op het etiket staat. Hoe langer de ingrediëntenlijst, hoe meer bewerkt het product is, en hoe minder gezond het is.
- Vermijd producten met suiker, gluten, soja en slechte vetten op de ingrediëntenlijst.
- Etiketten lezen is kennis opdoen. Bij twijfel kun je op onderzoek uitgaan. De voedingsmiddelenindustrie is er niet op gericht dat we zelf nadenken, helaas.
- Wees je ervan bewust dat biologische producten niet per definitie gezond(er) zijn dan producten uit de supermarkt. Ook daarin kan veel suiker zitten of het kan een sterk bewerkt product zijn. Dat geldt ook voor producten uit de bio-winkel. Het is niet perse gezond OMDAT het uit de biowinkel komt! Het etiket geeft de informatie die je nodig hebt. Lees dus altijd etiketten. Wil je nog meer informatie over etiketten lezen? https://www.deeetlijn.nl/instinkers-op-etiketten-het-zou-niet-toegestaan-mogen-worden/
De Nutriscore is naar mijn idee een mooie poging om de consument te helpen gezondere voedselkeuzes te maken, maar zal in de praktijk niet werken voor de meeste mensen. Als je echt gezonde keuzes wilt maken kan de EetLijn je verder helpen met het Programma 365 dagen Gezond(er) van A tot Z, waarin je een jaar lang elke dag een mailtje krijgt met productinformatie, weetjes en recepten. Zo krijg je een schat aan informatie en bouw je gedurende een jaar een naslagwerk op. Wil jij dit ook? https://shop.deeetlijn.nl/365-dagen-gezonder/
Als je persoonlijke begeleiding wilt bij een gezonder eetpatroon, stuur dan een mailtje naar nettie.bom@deeetlijn.nl Ik zoek dan een coach bij jou in de
