Fructose, een wolf in schaapskleren?

Fructose… oftewel vruchtensuiker. Heel natuurlijk en gezond dus? Het klinkt alsof je er onbeperkt van kunt genieten. Zeker omdat fructose weinig invloed heeft op de bloedsuikerspiegel. Perfect dus voor diabetespatiënten, zou je denken. Maar klopt dat wel? Was het maar waar! Fructose heeft twee gezichten. Uiteindelijk is het een wolf in schaapskleren.

Wat is fructose?

Fructose is gewoon fruitsuiker. Daar lijkt niks mis mee. Het zit van nature in allerlei soorten fruit, groentes, noten en zaden. Maar er zit een addertje onder het gras. Er is namelijk ook een vorm van fructose die toegevoegd wordt door de voedingsmiddelenindustrie. Vruchtensuiker klinkt dan heel onschuldig als je het op een etiket ziet staan, maar het is toegevoegde suiker. En dát is ongezond.

Waar zit het in?

Fructose, oftewel fruitsuiker, zit in veel soorten fruit: bijvoorbeeld in appels, bananen, mango’s en aardbeien. Ook in verschillende soorten groente zit het. Je mag denken aan artisjokken, bleekselderij, asperges en broccoli. Noten en zaden bevatten ook wat fructose maar in deze voeding zitten ook veel vezels. Je moet goed kauwen bij het eten en dat maakt dat de fructose minder invloed heeft op ons lichaam dan toegevoegde suikers in bewerkte voedingsmiddelen. Die toegevoegde, industrieel bewerkte suiker zit bijvoorbeeld in koekjes, snoep, siropen, alcohol, soepen, sauzen, frisdranken, ontbijtproducten en repen. Zelfs de repen die als ‘gezond’ worden verkocht, kunnen toegevoegde suikers bevatten.

Fruit

Als je voor fruit kiest, is het belangrijk om de zuurdere fruitsoorten te kiezen. Daar zit minder fructose in. Maar er speelt nog iets mee. Het fruit wordt steeds zoeter gekweekt omdat de consument daar om vraagt. Zo is de Granny Smith van nature een zure appel, maar tegenwoordig smaakt hij zoet. De consument vraagt erom dus spelen de kwekers daarop in. Want van nature zijn we als mensen zoetekauwen. Dat begint al bij de borstvoeding; die is zoet. Zo worden we als baby al afhankelijk gemaakt van zoet. Dit is de reden dat de meeste mensen ook op volwassen leeftijd meer van zoet houden dan van zuur.

Hoe kun je fruit het beste eten?

Bij fruit is er een behoorlijk verschil in de hoeveelheid fruitsuiker die het bevat. Een richtlijn is de smaak. Wat zoet smaakt, bevat meer fructose dan wat zuur smaakt. Gedroogd fruit bevat altijd meer fructose dan vers fruit. In de Eetlijn-methode gebruiken we daarom geen gedroogd fruit. De enige uitzondering, bij wijze van noodoplossing, is het gebruik van cranberries, gezoet met appelsap. Daarbij is het ook van belang hoe je ze gebruikt. Een handje tussendoor kan méér kwaad dan wanneer je ze in zelfgebakken kruidkoek verwerkt in combinatie met vetten en vezels. Hierdoor, en door goed te kauwen, beperk je de invloed van de fructose op je lichaam en gezondheid.

Vruchtensappen

Een heel ander verhaal is het wanneer je vruchtensappen gebruikt. Voor één glas sap heb je wel 4 á 5 sinaasappels nodig. Maar als je een losse sinaasappel eet, heb je aan één sinaasappel al genoeg. Dat komt doordat de enzymatische werking (de start van de vertering dus) al begint bij het klaarmaken. Vervolgens eet je de sinaasappel partje voor partje, al kauwend. Dat kan de lever nog wel verwerken. Maar bij een glas sap krijgt de lever in één keer de fructose-lading van 5 sinaasappels, zonder vezels, te verweken. Dat kan de lever niet aan en daardoor gaat het mis in het lichaam. Hier kom ik later nog op terug. Appelsap, dat bekend staat als gezond voor kinderen, bevat zeer veel fructose en kan daardoor op den duur schadelijk zijn voor de gezondheid, met name voor de lever.

Wat is HFCS?

High Fructose Corn Syrup is een vloeibare vorm van fructose die door een chemisch proces wordt gewonnen uit de stengels van maïs. Door de industriële bewerking is het eigenlijk nog tien keer slechter dan fructose. Het is een goedkoop product voor de voedingsmiddelenindustrie om voedingsmiddelen te zoeten. Ze willen geld verdienen. Dat gaat helaas over de rug van de gezondheid van mensen heen. Een andere naam voor HFCS is fructose-glucosestroop. Fructose en glucose komen in verschillende verhoudingen voor. Als er meer glucose dan fructose in zit, staat glucose voorop. Het heet dan glucose-fructosestroop. Maar ook dan is het zeker niet onschuldig! HFCS is dus een zeer bewerkt product. Bij de productie worden stoffen als kwik en natronloog gebruikt. Deze stoffen kunnen ook terechtkomen in het uiteindelijke product. Bij verhitting kunnen er zelfs kankerverwekkende stoffen ontstaan. Beide dragen niet bepaald bij aan de gezondheid van je lichaam.

Wat doet fructose met je gezondheid?

Fructose lijkt een prima oplossing voor diabeten. Het kan niet door insuline kan worden afgebroken, zoals andere suikers. Daardoor wordt het niet omgezet in energie en doet het weinig of niets met de bloedsuikerspiegel. Er is alleen een groot nadeel aan want de fructose die in ons lichaam komt, wordt naar de lever getransporteerd. De lever, die het al zo druk heeft met allerlei taken, zet de fructose om in glucose. Die glucose kan wél door insuline kan worden afgebroken en omgezet in energie. Een gezonde lever kan een beetje fructose prima aan. Maar bij een overmaat vinden er verschillende andere, schadelijke processen plaats.

1. De fructose wordt omgezet in vet, dat in de lever wordt opgeslagen en zo zorgt voor leververvetting. Daardoor worden andere taken van de lever belemmerd.
2. Bovendien geeft dit een verhoogd risico op diabetes type 2.
3. Een deel van fructose wordt gebonden aan tryptofaan. Dit is een aminozuur dat zeer belangrijk is voor stemming en slaap. Het wordt normaliter omgezet in melatonine (belangrijk voor de slaap) en serotonine (wat een geluksgevoel geeft). Door het eten van veel suiker/fructose wordt er even dopamine aangemaakt, wat leidt tot een fijn gevoel. Maar daarna ontstaat er behoefte aan nog meer zoet, terwijl het tryptofaan dus ongebruikt verloren gaat en zorgt voor slaap- en stemmingsproblemen.
4. Fructose verbruikt vitamines en mineralen. Hierdoor loop je dus een risico op een tekort aan voedingstoffen.
5. Het werkt leptineresistentie in de hand. Leptine is het hormoon dat je een seintje geeft dat je genoeg gegeten hebt. Als je lichaam niet meer reageert op leptine, blijf je dooreten (net als met de smaakversterker E-621), met alle vervelende gevolgen van dien.
6. Door fructose worden laaggradige ontstekingen veroorzaakt, omdat het verzurend werkt voor je lichaam.
7. Bij overmatig eten van fructose zorgt het voor een verhoogd triglyceridengehalte (onderdeel van cholesterol dat niet verhoogd mag zijn) en daarmee een verhoogd risico op hart- en vaatziekten.

Fructose intolerantie

Sommige mensen kunnen niet tegen fructose. Ze krijgen daar allerlei maag- en darmklachten van, zoals een opgeblazen gevoel, gas, kramp, diarree, brandend maagzuur en misselijkheid. Maar ook jicht, hoofdpijn, spierpijn en vermoeidheid kunnen veroorzaakt worden door het slecht opnemen van fructose, een zgn. fructose-intolerantie of -malabsorptie. Er zijn onderzoeken (o.a. ademtest) die dit kunnen aantonen. Ook het weglaten van fructose uit voeding kan al een duidelijke aanwijzing geven dat iemand er niet tegen kan. Soms is fructose-intolerantie erfelijk. Er ontbreekt dan een eiwit dat fructose afbreekt. Dit kan schade veroorzaken aan organen en is dus belangrijk om op tijd te ontdekken zodat je je voeding erop aan kunt passen.

Schuilnamen voor fructose

Helaas wordt fructose toegevoegd aan allerlei voedingsmiddelen onder andere namen. De voedingsmiddelenindustrie wil dat we meer eten en verslaafd raken aan bepaalde producten want dat betekent omzet! Heel veel producten bevatten daarom toegevoegde suikers. Blijf dus altijd goed opletten wat er op een etiket staat. Hoe meer ingrediënten, hoe meer bewerkt een product vaak is. Een paar van die schuilnamen zijn:

• appelstroop/appeldiksap/appelconcentraat
• agavesiroop (bevat zeer veel fructose)
• fructosestroop
• fruitsuiker
• glucose-fructosestroop
• invertsuiker
• maisstroop
• molasse
• natuurlijke suikers
• tapiocastroop
• vruchtenstroop

Let erop dat er voor suiker in het algemeen nog véél meer schuilnamen zijn!

Zijn er alternatieven?

Het is voor iedereen goed om de zoetbehoefte af te bouwen. Je kunt dat in één keer ‘cold turkey’ doen. Dat is even doorzetten, maar wel effectief. Je kunt het ook langzamerhand doen, door steeds minder zoetstof te gebruiken. Gelukkig zijn er alternatieven voor suiker/fructose, die niet schadelijk zijn.

• Stevia: veel Stevia soorten hebben een bittere nasmaak maar de vloeibare Stevia die ik na lang zoeken gevonden heb, heeft dit niet. Let er wel op dat je pure steviolglycosiden gebruikt zonder toevoegingen (vaak zit er voor een groot deel maltodextrine bij, wat gewoon suiker is!)
• Erythritol: dit wordt gewonnen uit gefermenteerde groenten en heeft een zoetkracht van 75% van de zoetkracht van suiker. Je kunt dit prima gebruiken wanneer je je zoetbehoefte wilt afbouwen: Als je 100 g erythritol gebruikt i.p.v. 100 gr suiker, wordt je gerecht automatisch 25% minder zoet en bouw je je zoetbehoefte op een natuurlijke manier af.
• Green Sweet ‘bruine basterdsuiker’: dit bestaat voor het grootste deel uit Erythritol en steviolglycosiden en geeft daardoor geen leververvetting.
• Green Sweet Syrup Gold: een heerlijke stroop die je o.a. kunt gebruiken als pannenkoekenstroop. Of je verwerkt het in dit heerlijke ‘sticky en crunchy (wal)notentaartje‘. Green Sweet Syrup gold bestaat uit prebiotische vezels (isomalt-oligosacchariden) en Stevia.

Conclusie:

Als je gezondheid en je leven je lief is, blijf dan ver weg van fructose in allerlei vormen. Maak zelf je eten klaar en geniet van alle pure, onbewerkte voeding die ons gegeven is!
Als je daar hulp bij wilt, en nog meer wilt doen voor je gezondheid, vraag dan informatie over De Eetlijn Methode door een mailtje te sturen naar nettie.bom@deeetlijn.nl 

Wil je meer lezen?
https://www.deeetlijn.nl/de-lever-er-is-geen-enkel-orgaan-waar-ik-zoveel-medelijden-mee-heb/
https://www.deeetlijn.nl/suiker-is-gezond-of-toch-niet/
https://www.deeetlijn.nl/suikerverslaving-hoe-kom-je-daar-vanaf/