Gezonde hersenen zijn een must om goed te kunnen functioneren. Dat is wel algemeen bekend. Maar wist je dat de gezondheid van hersenen voor een groot deel beïnvloed wordt door de gezondheid van je gebit? Daarover ontdek je van alles in dit blog.
Hoe zitten de hersenen in elkaar?
Onze hersenen zitten best ingewikkeld in elkaar. Maar als je het globaal bekijkt, bestaan ze uit enkele verschillende onderdelen: de zgn. grijze en witte stof. De grijze stof zit vooral aan de buitenkant van de hersenen. Het bestaat voor het grootste deel uit zenuwcellen. Het is de plek waar informatie wordt verwerkt. De witte stof zit aan de binnenkant van de hersenen. Het bestaat uit de verbindingen tussen de zenuwcellen. De uitlopers van de zenuwcellen (de axonen) kunnen met elkaar communiceren door elektrische signalen. Dan moet er wel een isolatielaagje (myeline) omheen zitten. Dat laagje is de zgn. witte stof. Die is dus van essentieel belang voor de overdracht van de signalen (de informatie) tussen de zenuwcellen. Anders ontstaat er als het ware kortsluiting. Er komen dan problemen met geheugen, spraak, emoties en beweging. Dat is het geval bij ziektes als M.S. en Alzheimer.
Wat is het verband tussen een gezond gebit en de witte stof?
Je vraagt je misschien af wat het gebit dan te maken heeft met de hersenen. Wetenschappelijke onderzoeken tonen aan dat er verband is tussen parodontitis (ontsteking van het kaakbot) en de afbraak van de witte stof in de hersenen. Dit kan al beginnen bij de ontsteking van het tandvlees. Deze processen vinden op verschillende manieren plaats:
- Ontstekingen van tandvlees en kaakbot kunnen leiden tot chronische ontstekingen. Deze ontstekingen op perifeer niveau (‘tussen mond en kont’) kunnen overslaan op hersenniveau en zo leiden tot afbraak van de witte stof. Dit heet neuro-inflammatie. De bacteriën die tandvleesontsteking veroorzaken worden in verband gebracht met o.a. Alzheimer en depressies.
- Het gebit (vooral bij het kauwen van voedsel) blijkt signalen te sturen naar het hersengebied waar het vormen en opslaan van herinneringen plaatsvindt. Onderzoek wijst uit dat mensen die (nog) meer natuurlijke tanden hebben een beter geheugen hebben. Andersom geldt het dus ook: hoe minder natuurlijke tanden, hoe minder signalen naar de hersenen, hoe slechter het geheugen is. En in ons lichaam geldt: ‘Use it or loose it’, ofwel: als je je delen van je hersenen niet gebruikt, gaan ze verloren.
- Als je door gebitsproblemen niet meer goed kunt kauwen, worden koolhydraten niet voldoende voorverteerd worden in de mond. Dat kan leiden tot gisting in de darmen, wat darmproblemen kan veroorzaken. Als de processen in de darmen niet goed verlopen, heeft dat vaak weer gevolgen voor de hersenen, omdat darmen en brein veel connecties hebben.
Slecht gebit is niet de enige oorzaak voor breinproblemen
Overigens zijn problemen op hersenniveau absoluut niet het enige gevolg (alsof het nog niet erg genoeg is!) bij een slecht verzorgd gebit. Bijvoorbeeld aandoeningen aan bloedvaten en luchtwegen en diabetes type 2 kunnen er verband mee houden. In dit blog kun je meer lezen over de relaties tussen de gezondheid van je tandvlees en je algehele gezondheid in het algemeen. https://www.deeetlijn.nl/de-conditie-van-je-tandvlees-graadmeter-van-je-algehele-gezondheid-met-11-tips-hoe-je-daar-zelf-goed-voor-kunt-zorgen/. En andersom geldt het ook dat een gezond brein van (veel) meer factoren afhangt dan van alleen een gezond gebit. Ik wil absoluut geen paniek zaaien. Wel wil ik je er graag bewust van maken dat zorgen voor een gezond gebit op zijn zachtst gezegd niet onbelangrijk is!
Wat kun je zelf doen aan een gezond gebit?
Er is heel veel wat je zelf kunt doen om je gebit gezond te houden. Eerst noem ik wat algemene aspecten. Daarna ga ik dieper in op het verzorgen van je gebit.
- Gezonde voeding. Dat is een term die je tegenwoordig vaak tegenkomt. Maar wat is nu gezonde voeding? Vaak komt dan het woord ‘dieet’ al snel tevoorschijn. Dat heeft de bijklank van zwaar, moeilijk vol te houden en saai. Bij de EetLijn Methode gaat het echter níet om een dieet maar om een leefstijl die makkelijk vol te houden is. Je kunt lekker eten, zelfs samen met het hele gezin. Het is geen afzien, integendeel. Daarbij krijg je ook nog eens ondersteuning van een coach om mee te sparren en veel tips. Gezonde voeding bij De EetLijn is onbewerkte, pure voeding die lactose-arm is, glutenvrij, vrij van schadelijke e-nummers en koolhydraatbewust. Veel cliënten merken dat het eten en leven volgens de EetLijn Methode ervoor zorgt dat ook hun mondgezondheid verbetert.
- Stress-management. Ook dat heeft alles te maken met de gezondheid van je gebit. Dit komt doordat stress zorgt voor laaggradige ontstekingen. Dit levert een actief immuunsysteem op. Als alle energie daarheen gaat, verzwakt de afweer in je mond en ben je vatbaarder voor ontstekingen in je mond. Om te zorgen voor voldoende ontspanning kun je denken aan o.a. het beoefenen van een hobby, betekenisvolle contacten met anderen, goede slaap, lichaamsbeweging en minder schermgebruik.
- Kauwen op je eten. Daar zijn verschillende redenen voor.
– Wanneer je goed kauwt op je voedsel, stimuleer je je speekselproductie. Dit zorgt voor de eerste fase van de spijsvertering, wat goed is voor de rest van dit proces, ook in de darmen.
– Speeksel werkt beschermend voor het tandglazuur.
– Zoals ik hierboven al noemde, is goed kauwen op je eten belangrijk voor bepaalde hersenfuncties. Het is létterlijk hersengymnastiek. Het verbetert je werkgeheugen, zorgt dat je langer alert blijft en je reactievermogen vergroot.
Welke voedingsstoffen zijn belangrijk voor je gebit?
Ook je tanden moeten gevoed worden van binnenuit om gezond te blijven. Daarbij zijn de volgende voedingsstoffen van belang. Ze maken je tanden harder en minder bevattelijk voor gaatjes:
- Vitamine D, C, K
- Calcium
- Omega 3
- Ontstekingsremmende voeding. Je kunt hierbij speciaal denken aan:
1. groene thee. Dit bevat flavonoïden, ontstekingsremmende stoffen die zowel ontstekingen te lijf kunnen gaan als ook een remmend effect hebben op de groei van bacteriën waardoor die ontstekingen ontstaan.
2. Voldoende groente en fruit vanwege de antioxidanten die ontstekingen tegengaan.
3. Pure, biologische, rauwe cacao. Dit bevat polyfenolen die bacteriën in de mond te lijf kunnen gaan. Je kunt er bijvoorbeeld chocolademelk van maken samen met EetLijn Aminozurencomplex in amandelmelk of in water.
Wanneer kun je het beste je tanden poetsen?
Er is nogal wat verwarring over wat het beste moment zou zijn om je tanden te poetsen. Tandartsen en mondhygiënisten bevelen aan om bij het opstaan en voor het slapen gaan (dus 2x per dag) je tanden te poetsen. Vaak poetsen mensen hun tanden te snel na het eten. Dit kan het glazuur aantasten, zeker na het eten van voeding met veel zuren. Idealiter zou je 1 à 2 uur na het eten moeten wachten met poetsen. Dit komt er vaak niet van. Als je ’s morgens voor het ontbijt je tanden poetst, heb je ook nog eens een frisse mond én je stimuleert de speekselaanmaak. Ook als je Intermittent Fasting (je ontbijt uitstellen en minder vaak eten) doet, is het perfect om meteen na het opstaan je tanden te poetsen.
Welke andere tips zijn er voor de gebitsverzorging?
Er is nog veel meer wat je kunt doen om goed voor je gebit te zorgen. Het zijn veelal eenvoudige dingen die makkelijk toe te passen zijn.
- Pas op met het drinken van water met citroen. Het kan het tandglazuur aantasten. Als je het toch wilt drinken, gebruik dan een rietje. Na het drinken kun je het beste je mond even spoelen.
- Poets niet te hard: het kan het tandvlees en/of het tandglazuur beschadigen.
- Beperk het aantal eetmomenten.
- Behalve tanden poetsen kun je tussendoor kiezen voor ragen, spoelen met water en/of flossen.
- Een tongschraper kan helpen om ’s morgens je tong te reinigen van bacteriën en toxines die gedurende de nacht gevormd zijn. Deze gewoonte is afkomstig uit de Ayurveda.
- Ook oil-pulling (eveneens een Ayurvedisch gebruik) is een goede gewoonte die zorgt voor het reinigen van je mond. Je neemt hiervoor ’s morgens een eetlepel kokosolie, olijfolie of MTC olie in de mond en spoelt dit gedurende 15-20 minuten door je hele mond heen. Daarna moet je het uitspugen. Let op: in de vuilnisbak, niet in de gootsteen of wastafel! Hoe het precies werkt, is nog niet helemaal bekend. Maar dát het werkt, staat vast. Het zorgt in ieder geval voor het tegengaan van laaggradige ontstekingen elders in het lichaam. Dit wordt toegeschreven aan het antibiotische effect van oil-pulling. Schadelijke micro organismen die zich soms verschuilen voor het immuunsysteem worden opgelost. Oil-pulling kan ook helpen bij spruw, candida en slechte adem.
- Kies voor een elektrische tandenborstel. Ook met een handtandenborstel kun je prima je gebit reinigen, maar een elektrische zorgt voor snellere en betere reiniging. Vandaar dat tandartsen en mondhygiënisten dit aanraden.
- Poets niet met baking soda. Het kan krassen op je glazuur en verstoort de zuurgraad van je mond en daarmee de mondflora. Het is normaal dat er micro organismen in je mond zitten. Die zijn zelfs nodig. Maar die mondflora moet je, evenmin als de darmflora, in balans houden. Daarom is het spoelen met allerlei anti-bacteriële mondspoelingen onder normale omstandigheden ook geen goed idee.
- Je kunt evt. wel met kokosolie poetsen naast de gewone momenten dat je je tanden poetst.
- Neem 4x per jaar een nieuwe tandenborstel.
Tot slot: Uiteraard is het vermijden van suiker ook een belangrijke maatregel om tandplak te voorkomen en daarmee het ontstaan van ontstekingen en gaatjes tegen te gaan. Maar eigenlijk is dat onderdeel van je algehele voedings- en leefpatroon. Een gezonde voeding en leefstijl is van het allergrootste belang voor je gebit én voor je brein. Kortom: voor je algehele gezondheid. Met de EetLijn Methode kun je dat op een makkelijke en lekkere manier bereiken.
Wil je meer weten over de EetLijn Methode? Stuur dan een mailtje naar nettie.bom@deeetlijn.nl en ik zoek dan een coach bij jou in de buurt.
Heb je belangstelling voor een supplement van Omega 3 met vitamine D3? https://shop.deeetlijn.nl/product/de-eetlijn-omega-3-capsules/
