Hypoglycaemie (kortweg: hypo), staat bekend als een situatie die kan optreden bij mensen met diabetes. Er is echter ook een andere vorm van hypoglycaemie, die juist bij mensen zonder diabetes voorkomt. Vaak weet je niet eens dat je er last van hebt. Je hebt dan wel bepaalde klachten en kunt die niet thuisbrengen. In dit blog ga je ontdekken hoe dat in elkaar zit. Ik vertel je wat hypoglycaemie is, wat de oorzaak is én natuurlijk wat je eraan kunt doen. Misschien kom je dan wel tot de conclusie dat ook jij er soms (of vaak) last van hebt. Overigens wordt het woord op verschillende manieren geschreven: Hypoglykemie, hypoglycemie, hypoglycaemie, het is allemaal hetzelfde. In dit blog worden ze door elkaar gebruikt.
Wat is hypoglykemie?
Letterlijk betekent hypoglykemie (te) weinig suiker in het bloed. Bij mensen met diabetes is de oorzaak daarvan dat zij te weinig koolhydraten, speciaal glucose in het bloed hebben ten opzichte van de hoeveelheid insuline die in het bloed zit. Die insuline is dan afkomstig van de alvleesklier (voor zover die nog insuline kan produceren, al dan niet gestimuleerd door tabletten) en ingespoten insuline. Hypoglycaemie kan dus ook het gevolg zijn van teveel insuline. Deze vorm van hypoglycaemie komt alleen bij mensen met diabetes voor. Mensen met diabetes type 2 zullen overigens vaker last hebben van een te hóge bloedsuikerspiegel dan van een te lage. Een hypo kan bij hen wel optreden als zij lang achter elkaar gesport hebben zonder voldoende te eten.
Reactieve hypoglykemie
Er is echter ook een andere vorm van hypoglycaemie waar juist mensen zónder diabetes last van kunnen hebben. Dit wordt ook wel reactieve hypoglycaemie genoemd. Daarover gaat dit blog, en dus NIET over hypoglycaemie bij mensen met diabetes. Het heeft niets te maken met diabetes, maar kan op den duur wél leiden tot diabetes type 2, als je er tenminste niets aan doet. Daarom dit blog om je bewust te maken en om in deze situatie het ontstaan van diabetes type 2 te voorkomen.
Hoe vaak komt het voor?
Veel mensen hebben nog nooit gehoord van reactieve hypoglycaemie. Toch hebben veel mensen ermee te maken zonder dat ze het weten. Ook artsen hebben vaak geen idee wat er aan de hand is. Het kan wel heel vervelende klachten geven die vergelijkbaar zijn met de klachten bij een ‘gewone’ hypoglycaemie. Het komt dus veel vaker voor dan bekend is. Het komt ook voor bij mensen die een maagverkleining hebben gehad. Dan wordt het vaak wel onderkend.
Hoe werkt de bloedsuikerspiegel?
Om beter te kunnen begrijpen wat reactieve hypoglycaemie is, ga ik eerst even dieper in op hoe de normale koolhydraatstofwisseling werkt. Als je gezond bent en je eet koolhydraten, worden de suikermoleculen in het spijsverteringsstelsel ‘in stukjes geknipt’, afgebroken dus, tot glucose. Dit komt in de bloedbaan terecht. Dan krijgt de alvleesklier een seintje dat er insuline nodig is. Dit dient als het ware als sleuteltje om de cel toegankelijk te maken voor de glucose. Want pas als glucose in de cel is, kan het dienen als brandstof.
Insuline afgifte
Als de hoeveelheid glucose in het bloed gedaald is, stopt de insuline afgifte. Als je te vaak en te veel suikers eet, en de alvleesklier blijft maar insuline aanmaken om de cel te openen voor de glucose, kan er een situatie ontstaan dat de cellen ‘moe’ geworden zijn van het open en dicht moeten gaan om glucose de cel in te laten. Ze reageren dan minder op de aanwezigheid van insuline. Dit heet insuline resistentie. Dat is een ernstige situatie die veel gevolgen kan hebben, o.a. diabetes type 2. Hoewel er veel meer factoren (behalve voeding) zijn die de bloedsuikerspiegel kunnen beïnvloeden, is dit in de basis hoe het werkt.
Wat is er aan de hand bij reactieve hypoglykemie?
Een andere naam voor reactieve hypoglykemie is postprandiale hypoglykemie. Dit betekent ‘na de maaltijd’. Die naam geeft aan wat er gebeurt. Je hebt (veel koolhydraten) gegeten en enige tijd daarna heb je een te lage hoeveelheid glucose in je bloed. Dit komt doordat de alvleesklier te lang en te veel insuline aanmaakt na een maaltijd. De bloedsuikerspiegel daalt daardoor sterk. Gemiddeld gebeurt dit een paar uur na het eten. Dit kan zorgen voor een aantal vervelende klachten.
Welke klachten kun je ervaren bij reactieve hypoglykemie?
Niet iedereen ervaart dezelfde klachten bij een reactieve hypoglycaemie. Het zijn wel grotendeels dezelfde symptomen als mensen met diabetes hebben bij een hypo:
- zweten
- trillen en beven
- geeuwen
- hartkloppingen
- plotseling hongergevoel
- vermoeidheid
- hoofdpijn
- bleek zien
- moeite met concentreren en reageren
- hartkloppingen
- bleek zien
Wat is de oorzaak van reactieve hypoglykemie?
De belangrijkste oorzaak van reactieve hypoglycaemie ligt in een voedingspatroon met veel geraffineerde suikers en veel eetmomenten. Deze suikers zorgen voor een grote toename van de productie van insuline. De bloedsuikerspiegel stijgt en daalt daardoor heel snel en de alvleesklier is constant in bedrijf. Als je bijvoorbeeld ontbijt met een schaaltje yoghurt met cruesli en een glas sinaasappelsap, krijg je veel suikers binnen, zonder veel eiwitten, vetten en vezels. De kans is groot dat je dan om 10:00 ‘flauw’ bent en je het gevoel hebt dat je iets ‘moet’ eten. Of ’s middags de bekende ‘hongerklap’ om 16:00 na je lunch met je boterhammetjes met jam of zelfs met kaas, misschien nog een fruit smoothie erbij. Dat zijn veel koolhydraten ineens. De alvleesklier gaat hard aan de slag om insuline te produceren en blijft ‘aan staan’. Met deze voorbeelden komt de mogelijkheid van hypoglycaemie wellicht al dichterbij voor je.
Wat kan nog meer zorgen voor schommelingen in de bloedsuikerspiegel?
Naast suikerrijke voeding zijn er nog veel meer factoren die kunnen leiden tot schommelingen in de bloedsuikerspiegel en daarmee aanleiding kunnen geven tot reactieve hypoglycaemie. Ik noem er enkele:
- Stress leidt tot verhoging van de bloedsuikerspiegel. Dit zorgt voor insulinerespons, waarna het genoemde mechanisme ontstaat. Dit is uiteraard vooral bij chronische stress een probleem.
- Vaak en onregelmatig eten (ook door nachtdiensten draaien)
- Bepaalde medicijnen (o.a. corticosteroïden, veel verschillende psychofarmaca, anticonceptie) zorgen voor verhoging van de bloedsuikerspiegel en daarmee stimulatie van de insuline afgifte.
- Alcohol- en drugsgebruik
- Overgewicht en obesitas
Hoe wordt de diagnose gesteld?
Bij de genoemde symptomen is het, mede door de onbekendheid, vaak niet meteen duidelijk dat het om reactieve hypoglycaemie gaat. Op basis van het doornemen van de symptomen en het eetpatroon (zowel hoe vaak iemand eet als wát iemand eet) kun je echter al een heel eind komen. Als dat wijst op een mogelijke reactieve hypoglycaemie en je past je voeding aan, is het bewijs al geleverd. Hieronder kom ik terug op het aanpassen van je voeding.
Wat kunnen de gevolgen zijn van reactieve hypoglykemie?
Als je niets doet aan reactieve hypoglycaemie kan dit leiden tot insulineresistentie. Dit komt doordat er alsmaar insuline geproduceerd wordt. De cellen worden hierdoor ongevoelig voor insuline. Insulineresistentie is veel meer dan alleen een risico voor diabetes type 2. Het gaat meestal gepaard met verhoogde bloeddruk en hart- en vaatziekten. Daarnaast is er een verhoogd risico op o.a. PCOS, Alzheimer, leververvetting en nierziekten. Dat is allemaal serieus genoeg om liever te willen voorkomen. Natuurlijk is er niets aan de hand als je eens een keer last hebt van reactieve hypoglycaemie, maar het is zeker wel belangrijk om met voeding en leefstijl te voorkomen dat je er vaak mee te maken krijgt.
Hoe kun je reactieve hypoglykemie voorkomen met leefstijl?
Gelukkig kun je zelf veel doen om reactieve hypoglycaemie te voorkomen door leefstijl en voeding. Ik begin met tips voor een gezonde leefstijl:
- Beweeg iedere dag. Elke dag een wandeling is al goed.
- Probeer chronische stress te vermijden en leer beter met stress om te gaan.
- Zorg voor voldoende ontspanning.
- Drink zo min mogelijk alcohol.
- Drink voldoende water (2 liter zuiver water per dag)
- Zorg voor voldoende slaap.
- Bouw regelmaat in je dag in, zowel met eten als met slapen. Zo krijgt ook je alvleesklier rust en je hele lichaam kan herstellen.
Wat kun je doen met voeding om reactieve hypoglykemie te voorkomen?
Wát je eet is van groot belang om reactieve hypoglycaemie te voorkomen. De belangrijkste tips voor een stabiele bloedsuikerspiegel zijn:
- Eet koolhydraatbewust volgens De EetLijn Methode.
- Vermijd snelle suikers, eet laag glycemisch.
- Beperk het aantal eetmomenten, maar sla geen maaltijden over.
- Combineer koolhydraten met eiwitten, vetten en voldoende voedingsvezels.
- Neem omega 3 vetten (evt. in supplement). Deze zorgen voor een intacte celwand en maken zodoende de cel gevoeliger voor insuline.
- Ceylon kaneel kan mede regulerend werken op de bloedsuikerspiegel.
Misschien was dit een heel nieuw thema voor je, en het zou kunnen zijn dat je door dit blog ontdekt hebt wat mogelijk de oorzaak is van jouw klachten. Ga daar dan serieus mee aan de slag. De EetlLjn Methode is bij uitstek geschikt om jou te helpen reactieve hypoglycaemie te overwinnen en erger te voorkomen!
Wil je meer weten over de EetLijn Methode? Stuur dan een mailtje naar nettie.bom@deeetlijn.nl Ik zoek dan een coach bij jou in de buurt.
