Incontinentie, ontdek de oorzaken en alles wat je zelf kunt doen

Incontinentie wordt ook wel ongewild urineverlies genoemd… Veel mensen hebben ermee te kampen. Vaak krijgt de leeftijd de schuld. Toch hoeft de leeftijd niet de enige oorzaak te zijn. Er zijn nog meer oorzaken van deze ‘kwaal’. En gelukkig kun je er ook veel zelf aan doen. In dit blog vertel ik je er meer over.

Wat is incontinentie?

Incontinentie wordt ook wel ongewild urineverlies genoemd. Dat geeft precies aan wat het is: je bent te laat bij toilet om te plassen. Dit kan verschillende oorzaken hebben. Er zijn ook meerdere vormen van urine-incontinentie. Hier kom ik verderop in dit blog terug. Er zijn veel mensen die er last van hebben. In het algemeen komt het meer voor bij vrouwen dan bij mannen. Zelfs 57% van de vrouwen tussen 45 en 70 jaar krijgen te maken met urine-incontinentie. Bij mannen is dit percentage lager, maar na 75^e jaar hebben mannen net zo vaak als vrouwen boven die leeftijd last van ongewenst urineverlies.

In welke omstandigheden kun je last hebben van ongewenst urineverlies?

Incontinentie komt vooral voor bij hoesten, niezen, lachen, sporten en springen (b.v. op de trampoline). Dat zijn dus hele gewone activiteiten. Hierdoor zijn de praktische gevolgen vaak heel groot. Soms is er ook zonder directe aanleiding sprake van ongewenst urineverlies. Wanneer iemand last heeft van incontinentie is meestal afhankelijk van de soort incontinentie.

Wat zijn de gevolgen?

Incontinentie is geen ziekte, het is ook niet ernstig, maar de praktische en emotionele gevolgen zijn vaak wel erg groot. Bij ongewild urineverlies durven mensen soms niet meer lang van huis. Anderen gaan niet meer sporten of springen en spelen met de (klein)kinderen. Het zorgt ervoor dat je altijd bang bent voor natte plekken in je kleding en dat anderen je ruiken. Dit alles kan enorme schaamte met zich meebrengen en mensen kunnen door ongewenst urineverlies zelfs in een isolement terecht komen. Bovendien ligt er nog steeds een taboe op incontinentie: er wordt niet makkelijk over gesproken. Daardoor duurt het vaak lang voordat iemand hulp gaat zoeken.

Welke soorten incontinentie zijn er?

Er zijn verschillende vormen van urine-incontinentie. Ik noem de belangrijkste.

Stress incontinentie. Het woord stress verwijst naar druk op de blaas door bijvoorbeeld lachen, niesen, sporten, tillen zware voorwerpen, waardoor druk op de bekkenbodemspieren ontstaat. De bekkenbodemspieren kunnen dan te slap zijn geworden. Overigens kan ook het tegenovergestelde het geval zijn. Psychische stress speelt dan wel een rol: door langdurige stress of traumatische ervaringen kan er een onbewuste gewoonte ontstaan zijn om je bekkenbodemspieren aan te spannen.
Aandrangincontinentie is urineverlies door plotselinge aandrang. Je blaas zit dan nog niet vol, maar je hersenen geven een seintje dat je moet plassen. Er wordt wel gesproken van een overactieve blaas, maar wellicht kunnen we beter spreken van overactieve hersenen. Er zijn verschillende redenen waarom dit gebeurt:
– Bij of na een blaasontsteking kan er ongewenst urineverlies optreden.
– Bij medicijnen o.a. plaspillen kan dit een bijwerking zijn.
– Operaties rond blaas e.d. kunnen deze vorm van incontinentie als complicatie hebben.
– Na C.V.A. (beroerte) hebben mensen vaak problemen met de hersensignalen.
– MS en Parkinson zorgen ook geregeld voor incontinentie.
Soms komt een combinatie van stress- en aandrangincontinentie voor.
Overloop incontinentie. Als de blaas te vol is en je krijgt niet het seintje van je hersenen dat je moet plassen, kun je last krijgen van deze vorm van incontinentie. Als je niet goed kunt uitplassen en de blaas te vol raakt, zorgt dit ervoor dat de blaasspieren uitgerekt worden, waardoor ze hun functie verliezen. Dit leidt ook tot overloopincontinentie. Het komt vaak voor bij mannen die een vergrote prostaat hebben, al is dit niet altijd het geval.
Functionele incontinentie. Er is dan niets aan de hand met de blaas- of bekkenbodemspieren. Je komt wel te laat of niet snel genoeg bij het toilet. Dit kan het geval zijn bij aandoeningen waardoor je niet meer zo goed ter been bent bijvoorbeeld bij reuma. Ook mensen met dementie kunnen hier last van hebben, doordat ze het signaal van een volle blaas niet meer als zodanig herkennen.

Bij wie komt ongewenst urineverlies vaker voor?

Bepaalde groepen mensen hebben eerder last van incontinentie. Ik zet een aantal groepen op een rij. Het zijn de belangrijkste ‘risicogroepen’.

Mensen met overgewicht. Door overgewicht komt er ook meer druk te staan op de bekkenbodem.
Kinderen die nog niet zindelijk zijn.
Ouderen. Doordat ook de bekkenbodemspieren slapper worden, ontstaat er soms incontinentie.
Mensen met fysieke inspanningen hebben eerder last van ongewenst urineverlies door de spanning op de spieren.
Bij vrouwen voor, tijdens of na de zwangerschap komt vaker incontinentie voor vanwege de extra druk op blaas en bekkenbodem en verslapping van de spieren om de bevalling beter te laten verlopen.
Vrouwen na vaginale bevalling. Dit komt ook door de druk op allerlei spieren tijdens de bevalling.
Vrouwen in en na de overgang. Dit komt doordat de bekkenbodemspieren slapper worden en uitrekken. Hierdoor kan de baarmoeder zakken en eventueel druk leggen op de blaas.
Familie geschiedenis. Bij sommige mensen zit incontinentie ‘in de familie’. Zoals bij heel veel aandoeningen en gezondheidskwalen kan het zijn dat het meer met voeding en leefstijl te maken heeft dan met genen.
Obstipatie. Als je veel perst om te kunnen ontlasten, komt er ook meer druk op de bekkenbodemspieren, met urine-incontinentie tot gevolg.
Bij mannen is incontinentie een bekende bijwerking van een operatie aan de prostaat.
Bestralingen in het bekkengebied kunnen ongewenst urineverlies tot gevolg hebben.
Mensen die roken krijgen soms last van chronische hoest, wat de druk op blaas en bekkenbodem continu verhoogt.

Wat kun je zelf doen tegen incontinentie?

Vaak wordt er gedacht dat je maar moet leren te leven met incontinentie. Mensen zoeken daarom, en vanwege de schaamte, geen hulp. Toch is er gelukkig wel wat aan te doen. Eerst geef ik je een aantal algemene adviezen en benoem ik wat er in de medische sfeer gedaan kan worden.

Ga niet te vaak plassen. Als je geen aandrang voelt, ga dan niet naar toilet.
Anderzijds: negeer aandrang niet! Eventueel kun je een wekkertje op je werkplek zetten, omdat je soms zo intensief aan het werk bent, dat je vergeet om te gaan plassen. Als het wekkertje gaat, sta je even op en voel je of je aandrang hebt.
Druppeltjes plassen werkt niet! Eerder werd vaak geadviseerd om ‘stippeltjes te plassen’. Daarmee werd bedoeld dat je de urinestraal onderbreekt. Het is echter gebleken dat dit averechts werkt. De blaas moet leeg geplast worden. Neem er dan ook rustig de tijd voor en ontspan.
Plas altijd goed uit in een goede houding: met holle rug. Wanneer je last hebt van obstipatie is het advies om met een bolle rug op toilet te gaan zitten.
Ga naar de huisarts als je last hebt van ongewild urineverlies. Soms helpt een pessarium of vaginale ring. Een incontinentie tampon is een andere oplossing. Soms kan er een operatie uitkomst geven. Dit is echter lang niet altijd effectief. Bovendien zijn complicaties niet zeldzaam. Technisch is het een kleine ingreep, maar voor het lichaam is het behoorlijk belastend. Incontinentiemateriaal is natuurlijk een handig hulpmiddel, maar geen oplossing van het probleem.
Uit onderzoek blijkt dat de bekkenbodem kan verzwakken door een tekort aan vitamine D. Je kunt de inname van vitamine D verhogen door vette vis, yoghurt en eitjes te eten. Je kunt een goed vitamine D supplement nemen als je zeker wilt zijn van voldoende inname van vitamine D.
Ook magnesium kan bijdragen aan ondersteuning van de blaas. Magnesium helpt namelijk onze spieren om goed te functioneren en kan helpen spierspasmen in de blaas te voorkomen. Je kunt magnesium binnenkrijgen door het eten van banaan, avocado en donkergroene bladgroenten. Of uiteraard een supplement.

Voeding en leefstijl

Ook met voeding en leefstijl is er veel te doen. Dit is vooral gericht op het voorkomen of genezen van de onderliggende oorzaken. Het is altijd belangrijk om te kijken naar de oorzaak van de oorzaak van klachten. Juist daarin zijn voeding en leefstijl essentieel. Een paar adviezen daarin zijn de volgende.

Blijf voldoende drinken. Je bent misschien geneigd om minder te drinken als je last hebt van ongewenst urineverlies. Toch werkt dat juist averechts omdat je dan meer kans hebt op blaasontsteking. Als je voldoende blijft drinken, blijf je de blaas activeren en schoonhouden.
Angst voor ongewenst urineverlies geeft extra spanning, die juist kan leiden tot incontinentie. Als je een tijdje van huis gaat en je bent bang voor ongewenst urineverlies, kies dan voor extra incontinentiemateriaal en bereid je voor door uit te zoeken waar toiletten zijn.
Let op je gewicht, om onnodige druk op de blaas en bekkenbodem te voorkomen.
Vermijd voeding die de blaas kunnen irriteren zoals koffie (cafeïne), alcohol, zwarte peper, prikkelende kruiden, tomaten en citrusfruit.
Voeding die ondersteunend kan werken voor de blaas zijn zwavelhoudende groenten, zoals kolen, uien en knoflook. Ook gefermenteerde soja (zoals tamari en tempeh) kan volgens sommige onderzoeken een gunstige invloed hebben, evenals vitamine D en selenium.
Stop met roken! Wist je dat rokers 2x zo vaak last hebben van incontinentie dan niet rokers? Dit komt door de prikkelende stoffen in rookwaar en de daling van spierkracht.
Gebruik natuurlijke deodorant en andere verzorgingsproducten (ook parfum) die de blaas niet irriteren. Dit klinkt misschien vreemd, maar dat is het niet. Want alles wat je op je huid smeert of spuit, komt via de huid in je lichaam. Afgezien van de hormoonverstorende effecten van verzorgings- en cosmeticaproducten, kunnen ze dus ook leiden tot ongewenst urineverlies.
Zorg voor ontspanning in je onderbuik door buikademhaling.
Train je blaas m.b.v. een trainingsprogramma. Je kunt dit beter niet op eigen houtje doen, maar via een incontinentie verpleegkundige of bekkenbodemfysiotherapeut. Er is een trainingsprogramma met de naam SUN. Deze letters staan voor Stop Urineverlies Nu. Dit programma is gebaseerd op een speciale manier van blaastraining, ontwikkeld door dokter Erna Beers. Zie www.StopUrineverliesNu.nl Het lijkt goede en blijvende resultaten te geven.

Had je ooit gedacht dat je zoveel zelf kunt doen aan ongewenst urineverlies? Doe er je voordeel mee. Blijf er niet mee lopen, dat is echt niet nodig. Ook voeding volgens De Eetlijn heeft bij sommige cliënten geleid tot afname of verdwijnen van incontinentie klachten.

Wil je meer weten over De EetLijn Methode? Stuur dan een mailtje naar nettie.bom@deeetlijn.nl

Heb je interesse in een vitamine D supplement, klik hier.
Heb je interesse in een magnesium supplement, klik hier.