Kiwi’s zijn In Nederland heel erg geliefd. Vooral de gele (golden) kiwi is aan een enorme opmars bezig. In grote hoeveelheden worden de kiwi’s aangevoerd uit landen waar ze groeien. Ze zijn niet alleen lekker om uit het vuistje te eten of uit te lepelen, ze zijn ook heel veelzijdig om te verwerken in allerlei zoete én hartige gerechten. In dit blog de ins en outs van kiwi’s.
Wat zijn kiwi’s?
Kiwi’s zijn de eetbare vruchten van een snel groeiende slingerende klimplant. Ze zijn langwerpig ovaal van vorm. Het vruchtvlees is helder van kleur (soms fel groen). In het midden zit een witte kern met daaromheen een ring van zwarte pitjes. De schil is meer of minder harig. Ze hebben een fris zoete smaak.
Waar komen ze vandaan?
Veel mensen denken dat kiwi’s uit Nieuw-Zeeland komen. Dit klopt echter niet. De kiwi komt oorspronkelijk uit het noorden van China. Vroeger stonden ze bekend als Chinese kruisbes. Pas begin van de vorige eeuw namen Nieuw-Zeelandse missionarissen zaden mee naar hun vaderland. Nu zijn Italië, Chili, Frankrijk, Japan en nog steeds Nieuw-Zeeland de grootste producenten van kiwi’s.
Waar komt de naam vandaan?
De naam van de vrucht kiwi komt wel uit Nieuw Zeeland. Hij is genoemd naar een vogel waar hij op lijkt: klein, ovaalrond en pluizig.
Welke soorten zijn er?
De groene kiwi’s met hun heldergroene vruchtvlees zijn de meest bekende soort. Naast de groene kiwi bestaat er ook een gele kiwi, ook wel bekend als kiwi gold. Deze goudgele kiwi is door veredeling tot stand gekomen en pas in 2000 op de markt gekomen. Hij is nu wel aan een enorme opmars bezig omdat hij minder zuur is dan de groene. Er zijn verschillende rassen. De gele kiwi is nog net iets gezonder dan de groene. Welke lekkerder is? Dat mag je zelf bepalen!
Waar let je op als je kiwi’s koopt?
Er zijn verschillende aspecten om op te letten als je kiwi’s koopt.
- Je kunt het beste kiezen voor biologische kiwi’s, zeker als je ze met schil en al wilt eten.
- Het komt wel voor dat kiwi’s nog heel onrijp in de winkel liggen. Ze zijn dan keihard. Vaak lukt het dan niet meer om ze goed te laten rijpen. Bovendien zitten er dan veel minder voedingsstoffen in. Kies dus liever de kiwi’s die een klein beetje zacht zijn als je er (voorzichtig) in knijpt.
Hoe bewaar je ze?
Als een kiwi al rijp is, kun je hem het beste bewaren in de koelkast. Daar is hij ongeveer 2 weken houdbaar. De groene kiwi is steviger en iets langer houdbaar dan de gele kiwi. Je kunt een kiwi ook invriezen. Hij wordt dan wel wat slap maar is nog prima te gebruiken in smoothies of om ijs van te maken. Wil je hem snel eten en is hij nog niet zo heel rijp? Dan kun je hem het beste bij andere fruitsoorten leggen op de fruitschaal. Dit versnelt namelijk het rijpingsproces. Ook kun je de kiwi samen met bijv. een banaan in een papieren zak stoppen. Dan gaat het rijpen nog sneller. De allersnelste manier om een kiwi sneller te laten rijpen is door hem te ‘verstoppen’ in een bak of schaal met rauwe rijst.
Welke voedingsstoffen zitten er in?
Je hebt vast wel eens gehoord dat er veel vitamine C in kiwi’s zit. Dat klopt. Maar er zitten nog veel meer voedingsstoffen in!
- Vitamine A, B6, B11, C, E en K
- Calcium, magnesium, kalium, koper, mangaan
- Serotonine
- Carotenoïden (luteïne en zeaxanthine); dit zijn antioxidanten
Waarom zijn kiwi’s zo gezond?
Kiwi’s kunnen je gezondheid op verschillende manieren ondersteunen. Ik noem de belangrijkste aspecten.
- Doordat kiwi’s zoveel vitamine C bevatten, ondersteunen ze je weerstand. Echter geldt dit vooral wanneer de vruchten zongerijpt zijn. En die vind je niet in onze winkels.
- Kiwi’s kunnen bijdragen aan een goede nachtrust en kunnen er mede voor zorgen dat je beter in je vel komt te zitten. Ze bevatten namelijk serotonine, het gelukshormoon. Meer serotonine in je lichaam kan ook zorgen voor meer melatonine, het slaaphormoon.
- Dankzij de vele antioxidanten die kiwi’s bevatten, kunnen ze helpen veroudering tegen te gaan, mede door de vitamine C die een rol speelt in de aanmaak van collageen.
- Luteïne en zeaxanthine zijn beide carotenoïden die de ogen kunnen beschermen tegen de schadelijke invloeden van o.a. straling door de zon (U.V.). Ook kunnen deze stoffen maculadegeneratie helpen voorkomen of vertragen.
- De kalium (samen met magnesium) in kiwi’s kan helpen de bloeddruk te verlagen.
- Door de vele vezels zorgen kiwi’s ervoor dat de bloedsuikerspiegel stabiel blijft. Dit kan helpen om diabetes type 2 te voorkomen.
- De vele fytonutriënten in kiwi’s kunnen helpen om hart- en vaatziekten te voorkomen, evenals artrose, reuma en darmkanker.
- De fytonutriënten (o.a. antioxidanten) in kiwi’s kunnen het DNA in de celkernen helpen beschermen.
- De polyfenolen (een groep antioxidanten) in kiwi’s hebben een bloedverdunnende werking en beschermen hart en bloedvaten. Bovendien kunnen ze helpen om het gehalte aan bloedvetten te verlagen en het goede cholesterol te verhogen.
- Kiwi’s kunnen de spijsvertering helpen verbeteren, waarschijnlijk door het enzym actinidine dat eiwitten verteert. Bovendien zitten er pre biotische vezels in kiwi’s. Als je elke dag een kiwi eet op de nuchtere maag kan dit obstipatie helpen verlichten.
- Ditzelfde actinidine kan helpen schimmels tegen te gaan, samen met thaumatine.
- De kiwi kan ondersteunen bij astma. Een onderzoek toonde aan dat verkoudheid, ademnood en hoesten afnamen.
- Kiwi’s kunnen de gezondheid van je huid helpen verbeteren vanwege de vitamine E. Ook zorgt de grote hoeveelheid vitamine C in kiwi’s voor meer aanmaak van collageen.
- Foliumzuur is een belangrijke stof voor vrouwen die zwanger zijn of willen worden. Het draagt bij aan het voorkomen van aangeboren afwijkingen bij het kind.
- Kiwi’s zijn rijk aan magnesium en magnesium. Beide stoffen zijn van belang bij het functioneren van spieren, de overdracht van zenuwprikkels en stevigheid van het skelet.
Hoe kun je ze gebruiken?
Er zijn verschillende manieren om kiwi’s te gebruiken in je voedingspatroon.
- Uiteraard kun je een kiwi doorsnijden en uitlepelen, of in schijfjes snijden.
- Ze smaken heerlijk in een fruitsalade.
- Je kunt kiwi verwerken in je ontbijt of in een (fruit)salade. De zoete smaak combineert goed met hartig, bijvoorbeeld feta.
- Schijfjes kiwi worden vaak als decoratieve garnering van gebak, salades en dergelijke gebruikt, maar de vrucht kan ook in zijn geheel worden gegeten (met of zonder schil).
- De schil van kiwi’s is dus ook eetbaar. De harige schil is misschien niet zo aantrekkelijk maar het is wel het meest voedingsrijke deel van de kiwi. Dit komt vooral door de vezels. Als je de haartjes van de schil borstelt en de kiwi wast, smaakt hij lekkerder. Gele kiwi’s hebben een gladdere schil dan de groene, waardoor je hem sneller met schil eet.
Welke nadelen zitten er aan kiwi’s?
Ondanks de lange lijst van mogelijk positieve effecten van kiwi’s zitten er toch een paar (kleine) nadelen aan. Ik zet ze voor je op een rij.
- Er zitten enzymen in die eiwitten helpen verteren. Dat kan gunstig zijn, zoals je hierboven hebt kunnen lezen. Maar het kan ook lastig zijn: als je kiwi en yoghurt combineert, zal de yoghurt dun worden en schiften. Uiteindelijk krijgt het zelfs een bittere smaak. Dezelfde enzymen kunnen ook zorgen voor een prikkelende tong. Het lukt ook niet om gelatinepudding te maken met kiwi, want ook dit zal teruglopen. Maar… als je het fruit verwarmt, is het probleem opgelost. De enzymen in fruit zijn zelf namelijk ook kleine eiwitjes. Omdat eiwitten stollen bij 60 graden is het enzym dan niet meer werkzaam en kun je het fruit wél gebruiken in yoghurt of binden met gelatine. Overigens kun je dit effect ook in je voordeel gebruiken: als je kiwi (of ananas, want hierbij speelt hetzelfde) toevoegt aan een marinade voor vlees en het daarin een paar uur laat staan, zal het vlees malser worden. Het is een heel klein beetje ‘voorverteerd’ door de aanwezige enzymen.
- Omdat kiwi’s vaak van ver moeten komen, hebben ze een grote ecologische voetafdruk.
- Kiwi’s zijn doorgaans vrij duur.
Je ziet dat dit lijstje met nadelen beduidend korter is dan de lange lijst met voordelen. Zet dus gerust af en toe een kiwi op je menu en geniet ervan!
Vind je dit soort informatie nou echt beren interessant? En wil je alleen maar meer, méér, MÉÉR??? En zou je wel een jaar lang bij de hand genomen willen worden om de voordelen van bepaalde producten te ontdekken, waar je op let als je ze koopt, hoe je ze bewaart en wat je ermee kunt doen? Met een bijpassend recept? En wil je vooral weten waaróm al die producten zo gezond zijn en wat ze voor jouw gezondheid kunnen beteken? Meld je dan aan voor mijn online jaarprogramma ‘365 dagen GEZOND(er) van A tot Z’. De waarde van dit programma is € 397,00 maar jij kunt het aanschaffen voor € 127,00. Klik op de volgende link om te ontdekken wat je van dit programma kunt verwachten: https://shop.deeetlijn.nl/365-dagen-gezonder/
