Lipoedeem is een uiterst vervelende, pijnlijke aandoening die niet heel erg bekend is. Toch heeft 1 op de 10 vrouwen er last van. Hoog tijd dus om hier meer informatie over te geven. In dit blog kun je lezen wat lipoedeem is, welke factoren een rol spelen en natuurlijk: wat je er zelf aan kunt doen.
Wat is lipoedeem?
Letterlijk betekent lipoedeem ‘vetzwelling’. Dat woord geeft aan wat het is: Zwelling aan (meestal) de benen door vetophoping. Lipoedeem wordt gezien als een huidaandoening. Het komt vrijwel alleen bij vrouwen voor. Al met al is het een pijnlijke, chronische ziekte. Beter gezegd: het is een syndroom dat verschillende symptomen geeft. Er spelen verschillende mechanismen een rol maar de precieze oorzaak is nog niet helemaal duidelijk. In ieder geval is er sprake van verstoring in de vethuishouding. Hierdoor is het vetweefsel onregelmatig verdeeld. Er komen pijnlijke vetophopingen met name op de heupen en in de benen. Soms komt het in de armen voor. Meestal is het een progressieve aandoening; het wordt steeds erger.
Niet te genezen?
Het is niet echt te genezen maar je kunt wel invloed uitoefenen op de klachten zodat die verminderen. Het vaststellen van lipoedeem gebeurt door een arts. Daarbij zijn het uitsluiten van andere aandoeningen, het verhaal van de persoon om wie het gaat en het meten van omvang van de benen ten opzichte van de rest van het lichaam belangrijke aandachtspunten. Een huisarts zal je doorsturen naar een huidarts. Soms kom je nog bij een specialist in lipoedeem terecht.
Wat zijn de symptomen van lipoedeem?
Zoals ik al noemde is lipoedeem een syndroom. Het bestaat uit een cluster van symptomen, zoals:
- Zware en pijnlijke opgezwollen benen (soms armen) door overtollig vetweefsel aan beide zijden.
- Het begint vaak met cellulitis. Dit wordt steeds erger.
- De afwijkende, onevenredige, slappe vetverdeling stopt abrupt bij knieën en enkels of bij de ellebogen en polsen. Hierdoor lijken huidplooien ‘uit te puilen’.
- Sporten of afvallen geeft geen verbetering, omdat je afvalt op ‘verkeerde’ plaatsen. Het vet blijft zitten waar het zit.
- De huid is erg pijnlijk.
- Snel blauwe plekken op de plaatsen waar lipoedeem zit.
- Gevolgen voor de mobiliteit zijn snelle vermoeidheid, steeds minder mobiel worden, slappere spieren en zwakke gewrichten.
- Vocht vasthouden en verslechterde doorbloeding. Dit ontstaat door overbelasting van het weefsel. Er is dan sprake van lymfoedeem doordat de lymfe niet goed kan worden afgevoerd. Dit is echter een andere situatie dan waar het bij lymfoedeem meestal om gaat. Lipoedeem en lymfoedeem zijn dan ook verschillende aandoeningen, al kunnen ze samen voorkomen. Over lymfoedeem kun je lezen in dit blog: https://www.deeetlijn.nl/het-lymfesysteem-schat-jij-het-op-waarde-met-9-tips-waar-je-meteen-iets-mee-kunt-doen/
- Er is een sterk verschil tussen de (kleding)maat van het bovenlichaam en het onderlichaam.
Welke factoren spelen een rol?
Hoe lipoedeem precies ontstaat, is nog niet helemaal duidelijk. Eén ding is wel duidelijk: Het is niet je eigen schuld! Ook heeft het niets te maken met veel eten. Al zijn daar wel een paar kanttekeningen bij te maken. Als je veel eet (en daardoor overgewicht hebt), kunnen de klachten wel verergeren. Bovendien kan ook wát je eet wel verschil maken. Daar kom ik hieronder op terug. Enkele mechanismen die een rol spelen bij het ontstaan van lipoedeem zijn:
- Geslacht: lipoedeem komt vrijwel alleen bij vrouwen voor.
- De erfelijke component: sommige mensen lijken aanleg te hebben voor het ontstaan van lipoedeem. Heel veel aandoeningen die erfelijk lijken te zijn, blijken toch leefstijl gerelateerd te zijn. Of de aanleg ook werkelijk tot uiting komt, hangt af van voeding en leefstijl.
- Hormoonschommelingen spelen een rol. De klachten ontstaan vaak wanneer er hormoonschommelingen bij vrouwen zijn: tijdens de puberteit, zwangerschap en overgang. Oestrogeendominantie lijkt daarbij ook van belang te zijn.
- Ook andere hormonen spelen een rol:
– schildklier: veel mensen met lipoedeem hebben ook een trage schildklier. Dit wil niet zeggen dat het altijd samen gaat!
– stresshormonen
– groeihormoon
– honger- en verzadigingshormonen (ghreline en leptine) - Ook insuline resistentie lijkt een relatie te hebben met het ontstaan van lipoedeem.
- Laaggradige ontstekingen vormen een belangrijke factor bij het ontstaan van lipoedeem. Dit is ook niet zo vreemd omdat vetcellen nu eenmaal ontstekingsgevoelig zijn.
- Een overactief immuunsysteem. Mogelijk is lipoedeem zelfs een auto-immuunziekte, maar dit is nog niet als zodanig ontdekt.
- Darmproblemen. Dit heeft ook weer te maken met laaggradige ontstekingen die zorgen voor een hyper permeabele darm.
Welke stadia zijn er?
Het verloop van lipoedeem is progressief. Dit betekent dat het steeds erger wordt. Er zijn 3 verschillende stadia te onderscheiden. Niet iedereen komt in stadium 3 terecht.
- Stadium 1 kenmerkt zich door:
– Meer dan normale cellulitis structuur van de huid. Hierbij wil ik wel opmerken dat cellulitis zonder lipoedeem heel goed te ‘genezen’ is!
– De huid voelt nog zacht aan met gelijkmatig verdeelde vetbolletjes.
– Er is een beginnend maatverschil tussen onder- en bovenlichaam. - Stadium 2:
– Er is meer cellulitis huid met grotere en onregelmatige vetbobbels.
– De huid krijgt een onregelmatige structuur.
– De huid voelt harder aan.
– De zwellingen geven niet meer mee.
– Het verschil in omvang tussen boven- en onderlichaam neemt toe. - Stadium 3:
– De toename van grove stukken vetweefsel blijft groeien.
– De huid wordt steeds harder en er ontstaan overlappende vetplooien.
– Je wordt steeds minder mobiel door overtollig vet.
– Er ontstaan steeds meer psychosociale problemen door o.a. schaamte en verminderde mobiliteit.
Welke behandelingen zijn er mogelijk bij lipoedeem?
Helaas is lipoedeem niet echt helemaal te genezen, maar er is zeker wel verlichting van de symptomen mogelijk. De reguliere medische behandeling bestaat vooral uit:
- Liposuctie: onder plaatselijke verdoving wordt vet weggehaald. Dit kan risicovol zijn vanwege de kans op complicaties (zoals bloedingen, infecties, beschadiging van het onderliggende weefsel). Bovendien is het resultaat niet altijd zoals gewenst. Ook is het geen behandeling die de zorgverzekering vergoedt.
- Steunkousen om vochtophoping te voorkomen.
- Massages om vochtafvoer (lymfe) te stimuleren.
- Pijnstilling door medicatie of pijnspecialist.
- Psychologische hulp is vaak gewenst vanwege de psychosociale gevolgen en/of het leren omgaan met een chronische aandoening.
- Afvallen wordt vaak wel aanbevolen bij overgewicht, maar lijnen in de vorm van crashdiëten volgen helpt niet bij lipoedeem.
Waarom helpt lijnen niet bij lipoedeem?
Mensen die last hebben van lipoedeem willen graag afvallen. Op zichzelf kan het zinvol zijn om af te vallen. Als ze dan gaan lijnen, blijkt dat ze wel afvallen, maar niet op de plekken waar de vetophopingen zitten. Lijnen blijkt zelfs de symptomen van lipoedeem nog erger te maken. De vraag is dan natuurlijk hoe dat komt. Daar zijn verschillende redenen voor.
- Lijnen betekent vaak dat er tekorten van voedingsstoffen ontstaan.
- Diëten betekent meestal: minder eten en honger lijden. Dat zorgt voor crashen met alle gevolgen van dien, o.a. het jo-jo effect.
- Lijnen geeft vaak meer stress en vermoeidheid, wat negatief werkt op lipoedeem.
- Bij het volgen van het ene na het andere dieet kan er blijvende schade aan organen ontstaan.
- Lijnen heeft geen invloed op ontstekingen. Allerlei bewerkt voedsel dat nogal eens bij diëten ingezet wordt, kan zelfs laaggradige ontstekingen verergeren.
- De spijsvertering raakt vaak ontregeld bij lijnen, wat een belasting vormt voor de darmen.
- Het lijnen zorgt voor afbraak van spieren.
- Het bindweefsel gaat nóg meer verslappen.
Wat kun je dan wél zelf doen aan lipoedeem met leefstijl?
Gelukkig is er toch heel veel wat je zelf kunt doen als je te maken krijgt met lipoedeem. Dat ligt allemaal weer op het vlak van leefstijl en voeding. Ik noem een aantal dingen waarmee je invloed kunt uitoefenen op de klachten bij lipoedeem:
- Veel bewegen in de vorm van lopen, zwemmen, fietsen, dansen en fitness. Hierdoor blijf je in conditie. Ook ondersteunt het de afvoer van vocht: lymfe heeft beweging nodig als pomp. Als je beperkt bent in je bewegingen, zoek dan een vorm die wel mogelijk is, eventueel samen met een fysiotherapeut.
- Krachttraining is belangrijk om ook het bindweefsel en spieren te versterken.
- Zorg voor voldoende ontspanning. Leer omgaan met stress op een manier die bij jou past.
- Beperk de blootstelling aan xeno-oestrogenen zoveel mogelijk. Dit zijn stoffen die de normale werking van oestrogenen nabootsen en daarmee de hormoonbalans verstoren. Denk daarbij aan schoonmaakmiddelen, verzorgingsproducten (zeep, shampoo, make-up, deodorant enz) en plastic verpakkingsmaterialen, evenals gecoate blikjes (bisfenol-A).
Wat kun je doen met voeding?
Het is van groot belang om te zorgen voor gezonde voeding om nog meer vetophopingen te voorkomen. Maar wat ís dan gezonde voeding in het kader van lipoedeem? In ieder geval is dat pure, onbewerkte voeding. Dé voedingstip waarbij alle adviezen voor lipoedeem samen komen, is De EetLijn Methode. Hierbij hebben al vele cliënten met lipoedeem een goed resultaat behaald. Dat succes is gelegen in een aantal elementen:
- De EetLijn voorziet in ontstekingsremmend voedsel door gebruik van veel antioxidanten (o.a. in kruiden en specerijen)
- Oestrogeendominantie wordt tegengegaan door het gebruik van o.a. veel koolsoorten.
- De EetLijn Methode is koolhydraat bewust, wat schommeling in de bloedsuikerspiegel tegengaat.
- Darmherstel staat voorop: pre- en probiotica, vezels, antioxidanten, lactose-arm en glutenvrije voeding.
- De hele methode (leefstijl, voeding en supplementen) helpt alle hormonen in balans te brengen.
- Het gebruik van het EetLijn Aminozuren Complex helpt om vet af te breken en af te voeren op de plaatsen waar het gewenst is, en stimuleert de opbouw van spieren en versterking van bindweefsel.
- Bovendien helpt het EetLijn Aminozuren Complex om de hormoonhuishouding te regelen.
- Je hoeft het niet alleen te doen: bij De EetLijn Methode krijg je persoonlijke begeleiding van een coach.
Als je te maken hebt met lipoedeem weet je hoe pijnlijk en frustrerend het kan zijn. Ik gun jou van harte verlichting van je klachten. Met de EetLijn Methode is dat voor de meeste mensen ook echt mogelijk!
Wil je meer weten over de EetLijn Methode? Stuur dan een mailtje naar nettie.bom@deeetlijn.nl. Ik zoek dan een coach bij jou in de buurt.
