Multiple Sclerose (MS) is een afschuwelijke ziekte die voor heel veel ellende en verdriet zorgt. Op dit moment zijn er in Nederland ongeveer 20.000 mensen die lijden aan MS. Het is een slopende ziekte die meestal ontstaat tussen het 20e en 40e levensjaar. Er zijn geen behandelingen die genezing kunnen geven maar de ervaring leert dat voeding wel veel kan doen. Daarom dit blog, waarin je ontdekt welke voeding en welke supplementen kunnen bijdragen aan vertraging en soms zelfs verbetering van deze nare aandoening.
Wat is MS?
MS lijkt een spierziekte, maar dat is het niet. De symptomen van spierverslapping en uitval van spieren staat vaak op de voorgrond. Dit is echter geen oorzaak, maar gevolg van MS. Het is een auto immuunziekte, met als gevolg minder kracht in de spieren. Het komt vaker bij vrouwen voor dan bij mannen. Het precieze aantal mensen dat lijdt aan MS is niet helemaal duidelijk, er worden wisselende getallen genoemd. Als je het wereldwijd bekijkt, zijn er in Europa en in het zuiden van Australië de meeste MS-patiënten. Het lijkt erop dat de ziekte meer mensen treft naarmate ze verder van de evenaar wonen. Dit lijkt erop te wijzen dat de oorzaak te maken heeft met de leefstijl in het betreffende continent.
Waar betekent de naam Multiple Sclerose?
De naam Multiple Sclerose duidt op meerdere concentraties (multiple) van ontstekingen, die zorgen voor littekens (sclerose) in het centrale zenuwstelsel. Het gaat hierbij om ontstekingen op perifeer gebied, zeg maar het gedeelte van ‘mond tot kont’.
Hoe verloopt normale prikkelgeleiding?
Bij gewone lichaamscellen gaat het erom dat de voeding in de cel komt, dat de afvalstoffen eruit gaan en dat de waterhuishouding op orde blijft. Zenuwcellen zien er anders uit en hebben een andere werking. Het Centraal Zenuwstelsel is opgebouwd uit zenuwcellen, dendrieten. Deze dendrieten hebben uitlopers (axonen) waarmee ze elkaar en met de rest van het lichaam verbonden zijn. De axonen zijn mooi ingepakt, geïsoleerd, door zgn. witte stof, ook wel myeline genoemd.
Prikkels en prikkelgeleiding
De verbinding met de rest van het lichaam vindt plaats door een prachtig systeem van prikkels en prikkelgeleiding. De zenuwcellen krijgen vanuit het lichaam boodschappen (prikkels). Daar worden ze doorgegeven aan de hersenen die een opdracht voor een reactie geven. Een eenvoudig voorbeeld is wanneer je je brandt aan iets heets. De prikkel van te grote hitte gaat via de zenuwcellen, die overal in het lichaam aanwezig zijn (dus ook op de plek waar je je brandt), naar de hersenen. Die registreren de hitte en besluiten dat er een actie moet komen: je hand wegtrekken. Die opdracht wordt dan, ook weer via de zenuwcellen, aan je hand doorgegeven.
Wat gebeurt er in het lichaam bij MS?
Om te begrijpen wat er bij MS gebeurt, kun je een vergelijking maken met het losraken van isolatiemateriaal rond een elektriciteitsdraadje: er ontstaat kortsluiting. Zoals ik hierboven al noemde, is MS een auto-immuunziekte. Het lichaam valt een eigen stof, de myeline aan. De beschermende laag die de myelineschede vormt, wordt daardoor afgebroken. Het gevolg is dat er als het ware kortsluiting ontstaat: de prikkels (boodschappen) kunnen niet meer goed doorgegeven worden. Waar de symptomen ontstaan, is afhankelijk van de plaats waar de myelineschede afgebroken wordt.
Hoe verloopt MS?
Bij MS is het opvallend dat het vaak schoksgewijs verloopt. Er zijn periodes waarin het redelijk stabiel is, en dan opeens is er weer een zgn. relapse, een terugval. In zo’n periode merken mensen met MS ook vaak dat er een soort aanvallen plaatsvinden: schubs. Er is dan een verergering van de symptomen. De periode van rust wordt remitting genoemd. Er kan dan weer een dun laagje myeline opnieuw worden aangemaakt. Deze periodes wisselen elkaar af, maar uiteindelijk overheerst vaak de relapse. Gelukkig is er wel wat te doen om de gevolgen zoveel mogelijk te beperken, en de remitting fase zo lang mogelijk te maken. Daar kom ik hieronder op terug.
Welke vormen van MS zijn er?
Niet elke vorm van MS is hetzelfde. Ik noem een globale onderscheiding:
- Primair progressief. Dit betreft 15-20 % van de patiënten. Hierbij treedt meestal alleen maar verslechtering op.
- Relapsing-remitting. Dit is de meest voorkomende vorm. Hierbij wisselen periodes van relapse en remitting elkaar af. In de remitting fase is er soms volledig herstel. Er ontstaat een soort balans. De kunst is om de remitting fase zoveel mogelijk uit te buiten. De meest effectieve vorm is om voeding en leefstijl aan te passen. Hoe dat werkt, leg ik verderop uit.
- Secundair progressief. Uiteindelijk overheersen de relapses en is er steeds verdere achteruitgang.
Wat zijn de symptomen bij MS?
Deze aandoening begint vaak sluipend, met niet-specifieke symptomen. Er volgens soms allerlei onderzoeken bij verschillende specialisten, voordat de diagnose gesteld kan worden. Waar de symptomen optreden hangt af van de plaats in de hersenen waar de myelineschede kapot is. Dit is vaak op één plek in hersenen. Bekende (eerste) symptomen zijn:
- Spierverzwakking, met name in de benen. Dit zorgt voor een loopje alsof je dronken bent.
- Duizeligheid, evenwichtsproblemen
- Storing in de blaasfunctie
- Signalen van de ogen, zoals minder scherp zien, moeite met onderscheiden van kleuren en dubbel zien
- Spraak- en slikproblemen
- Emotionele en cognitieve veranderingen
Wat zijn de oorzaken van MS?
In de medische wetenschap is er veel bekend over MS, maar ook nog heel veel niet. Dat maakt het lastig om een geneesmiddel te ontwikkelen. Maar zoals altijd is het beter om de oorzaak van de oorzaak op te sporen en daarop in te grijpen, dan je te richten op medicijnen die de oorzaak niet wegnemen. Er zijn wel een aantal factoren ontdekt die een rol spelen bij het ontstaan van MS:
- Als het immuunsysteem overactief is, kan dit leiden tot een auto-immuunziekte, en dus ook tot MS. Ons immuunsysteem moet goed functioneren om het lichaam te beschermen, maar als het immuunsysteem overactief wordt, kan het geen onderscheid meer maken tussen goede en gevaarlijke cellen.
- Er lijkt een erfelijke factor te zijn: in bepaalde families komt MS vaker voor. Het is echter nog niet aangetoond in de genen. Daarom zou het heel goed kunnen zijn dat het eerder gaat om erfelijkheid in voeding/leefstijl.
- Omgevingsfactoren: hoe vaak MS voorkomt, verschilt per land/werelddeel en bevolkingsgroep. Hoe verder van de evenaar, hoe meer kans je lijkt te hebben op MS.
- Het feit dat MS vaker bij vrouwen dan bij mannen voorkomt, lijkt erop te wijzen dat hormonale invloeden een rol kunnen spelen.
- In sommige studies suggereert men een verband tussen MS en het optreden van de ziekte van Pfeiffer (Eppstein-Barr virus) op jongere leeftijd. Of dit zo is en hoe het dan precies werkt, is nog niet bekend.
Welke behandelingen zijn er?
Er is helaas geen medische behandeling die herstel van MS geeft. De behandelingen die gegeven worden bestaan uit medicijnen die ofwel de achteruitgang remmen, ofwel tijdens aanvallen het immuunsysteem onderdrukken. Verder krijg je vaak te maken met specialisten die de symptomen behandelen (bv oogarts of uroloog) en paramedici die de gevolgen helpen te behandelen (zoals fysiotherapeut, logopedist, ergotherapeut).
Wat kun je zelf doen bij MS?
Als we willen weten wat we zelf kunnen doen aan MS met voeding en leefstijl, is het van belang om eerst nog even aandacht te besteden aan de oorzaak van de oorzaak. Ik noemde al dat (laaggradige) ontstekingen ook bij MS een rol spelen. Die worden grotendeels veroorzaakt door voeding en leefstijl. Op basis daarvan zijn een aantal diëten ontwikkeld, die vaak heel effectief blijken te zijn. Een aantal aspecten daarvan vormen de grootste gemene deler. En, niet geheel verrassend: voor 90% is dat ook waar de Eetlijn-methode voor staat. Ik heb ook bij een aantal MS-patiënten een duidelijke verbetering gezien toen ze volgens de Eetlijn-methode gingen eten en leven.
Ontstekingsremmende voeding is de basis van een voedingspatroon dat een groot verschil kan maken bij MS. Zo wordt het immuunsysteem in goede banen geleid. Dat betekent concreet:
- Zorg voor een goede Omega en en Omega 6 balans. Een overmaat aan Omega 6 stimuleert het immuunsysteem en zorgt zo voor ontstekingen, wat o.a. aanvallen op lichaamseigen stof myeline kan veroorzaken. Neem daarom geen zonnebloemolie, rijstolie, pindaolie etc. Laat margarine staan, zeker als erop staat ‘verrijkt met linolzuur’. Dit is nl. Omega 6.
- Neem daarentegen rijkelijk producten met Omega 3. Dit ondersteunt een goede werking van het immuunsysteem waardoor het minder snel agressief myeline zal aanvallen.
- Neem afscheid van vlees en zet regelmatig vette vis op je menu. De Eetlijn is niet tegen het eten van vlees, als je het biologisch koopt van dieren die in de weide gelopen hebben. Maar bij MS kun je het echt beter laten staan.
- Gebruik geen zuivel, zeker geen niet-gefermenteerde en niet-biologische zuivel. Als je toch iets van zuivel wilt blijven gebruiken, kies dan voor gefermenteerde A2 zuivel (kefir of yoghurt). De melkeiwitten (caseïne) kunnen je darmwand beschadigen, met als gevolg een hyper permeabele darm. De schadelijke stoffen die zo vrijkomen, kunnen ook de bloed-hersen barrière hyper permeabel maken. Dat kan ontstekingen op hersenniveau veroorzaken. Je kunt melk vervangen door soja- of amandeldrink (ongezoet).
- Schrap toegevoegde suiker uit je voedingspatroon. In plaats daarvan kun je kiezen voor erythritol of pure Stevia. Pas op voor andere zoetstoffen!
- Eet geen granen. Ook die kunnen je darmwand beschadigen door de gluten.
- Gebruik veel plantaardige producten.
- Specifieke producten die ontstekingsremmend werken zijn kokosolie en groene thee.
- Zorg voor een gezond gewicht.
- Probeer je stress te reguleren en te reduceren. Integreer meditatie in je dagelijks leven, zo’n 30 minuten per dag. Ook dit heeft bewezen resultaat opgeleverd.
- Beweeg voldoende: liefst 5x per week 30 minuten in de buitenlucht.
Welke supplementen kunnen ondersteunen bij MS?
Naast voeding en leefstijl zijn er enkele supplementen die ondersteuning kunnen bieden. Ik noem de belangrijkste.
- Omega 3 of lijnzaadolie. Lijnzaadolie wordt minder goed opgenomen. Het is aangetoond dat mensen met MS vaak een tekort aan omega 3 hebben.
- Vitamine B12
- Vitamine D3
MS is en blijft een nare ziekte. Toch is het zeker de moeite waard om bovenstaande adviezen uit te proberen. Uiteraard is het goed te overleggen met je behandelend arts als je extra supplementen wilt gaan gebruiken. Maar je staat dus echt niet met lege handen!
Wil je meer weten over de Eetlijn-methode? Stuur dan een mailtje naar nettie.bom@deeetlijn.nl Ik zoek dan een coach voor je bij jou in de buurt.
Heb je belangstelling voor De EetLijn omega-3 als supplement? Die kun je bestellen bij je eigen EetLijnCoach. Als je die niet hebt kun je mailen naar nettie.bom@deeetlijn.nl, dan geef ik je een verkoopadres door. Of je kunt bestellen via https://shop.deeetlijn.nl/product/de-eetlijn-omega-3-capsules/
