Ken je dat gevoel? Een verkoudheid, een loopneus, snot dat steeds dikker wordt, hoofdpijn en uiteindelijk verstopte bijholtes… Het lijkt in het begin allemaal onschuldig. Toch is het echt nodig om dit soort verschijnselen serieus te nemen. Want als het sinusitis wordt, kan het hardnekkig, pijnlijk en vervelend zijn. In dit blog kun je lezen wat sinusitis is, wat de oorzaken zijn en wat je er zelf aan kunt doen. En misschien nog belangrijker: hoe voorkom je herhaling?
Wat is sinusitis?
Sinus is de medische term voor bijholte. Aan beide kanten van de neus zit er één. Sinussen zijn met lucht gevulde holtes in het gezicht en de schedel. Als die holtes ontstoken raken, spreken we van sinusitis of bijholte ontsteking.
Hoe zit de neus met de holtes in elkaar?
Om goed te kunnen begrijpen wat er bij sinusitis gebeurt, kijken we eerst even naar de neus en het gebied daaromheen. De sinussen, die holtes, vormen een soort gangenstelsel. De wanden zijn bekleed met slijmvlies. Het slijmvlies maakt vocht aan om zaken die niet in het gangenstelsel thuishoren af te voeren naar buiten. Hierbij kun je denken aan vuil en ziekteverwekkers als bacteriën en virussen. Het is dus een zelfreinigend systeem.
Wat gebeurt er bij sinusitis?
In de meeste gevallen is er bij een verkoudheid of griep niets bijzonders aan de hand. Het lichaam gaat aan de slag en lost het zelf op. Als je een verkoudheid krijgt, zwelt het slijmvlies op. Het gaat dan slijm (snot) produceren om de virussen op te ruimen. Echter, bij overmatige slijmproductie zullen de trilharen, die vocht moeten afdrijven, minder goed functioneren. Ook kan er meer vocht geproduceerd worden dan er afgevoerd wordt. Hierdoor kunnen de bijholtes verstopt raken. Het overvloedige slijm is dan weer een uitstekende voedingsbodem voor allerhande ziekteverwekkers. Als ze zich sterk ontwikkelen zullen ze de sinussen vullen met snot en vervolgens een ontsteking veroorzaken. Het is dus niet zozeer het virus van de verkoudheid die het probleem veroorzaakt, maar het vocht dat niet afgevoerd wordt, waardoor verstoppingen en vervolgens ontstekingen ontstaan.
Welke vormen zijn er?
Niet elke sinusitis is hetzelfde. Er zijn drie vormen te onderscheiden:
- Acute sinusitis: deze vorm van sinusitis duurt niet langer dan vier weken. Een verstopte neus, bijholtepijn en een hoestje zijn de meest voorkomende symptomen. Als het dan over is, is de kans groot dat het eenmalig is.
- Chronische sinusitis: deze vorm van sinusitis duurt langer dan zes maanden. De slijmvliezen van de sinussen worden heel erg aangetast, waardoor je er permanent hinder van zal ondervinden.
- Acute terugkerende ontsteking. Als je minstens 4x per jaar een acute sinusitis hebt, krijgt het de naam ‘acute terugkerende sinusitis’. Dit kan betekenen dat je een groot deel van het jaar met een sinusitis loopt…
Wat zijn de oorzaken van sinusitis?
Er kunnen verschillende oorzaken zijn voor het ontstaan van sinusitis. Ik noem de belangrijkste:
- Slechte ventilatie
- Bacteriën en virussen
- Slechte weerstand
- Allergenen (zoals huisstofmijt en pollen)
- Parodontitis en abcessen in de kaak. Ook na het verwijderen van ontstekingen van het gebit kan er sinusitis ontstaan als gevolg van verspreiding van de bacteriën.
Welke extra ‘risicofactoren’ zijn er?
Naast de genoemde oorzaken zijn er nog meer situaties die een extra risico vormen om sinusitis te ontwikkelen. Hier volgen er enkele:
- Een neustussenschot dat scheef staat. Dit kan in principe alleen operatief verholpen worden. Wel kun je veel doen om te voorkomen dat er teveel vocht aangemaakt wordt in de neus. Daar kom ik hieronder op terug.
- Bij ontstekingen en infecties, zoals allergieën, schimmelinfecties
- Zwangerschap: alle energie gaat naar de ontwikkeling van het kind. Hierdoor is de moeder extra gevoelig voor ontstekingen.
- In combinatie met andere ziekten of aandoeningen. Een voorbeeld is cystic fibrosis (taaislijmziekte). Hierbij zijn er veel ontstekingen o.a. in de longen. Ook kan er een verband zijn met een hyperpermeabele darm, waardoor het immuunsysteem geactiveerd is.
- Een poliep, cyste of een tumor kan de afvoer van vocht verhinderen. Bij een chronische sinusitis is het dus belangrijk om dat m.b.v. een scan uit te laten sluiten.
- Als je zwemt in vervuild water kan dat meer kans geven op bacteriën in de bijholtes.
- Door veelvuldig contact met jonge kinderen, zoals een kleuterjuf heeft, waardoor je meer blootgesteld wordt aan bacteriële infecties en verkoudheden.
- Wanneer je rookt of meerookt. Daardoor kan het weefsel in je neus dikker worden en de slijmafvoer worden vertraagd. Daardoor kunnen er gemakkelijker bacteriën groeien.
- Keuzes in leefstijl en voeding, waardoor infecties aangejaagd kunnen worden. Wat je dan wél moet doen, kun je hieronder lezen. Maar eerst de vraag of het besmettelijk is.
Is het besmettelijk?
Gelukkig is sinusitis niet besmettelijk. Je hoeft dus niet bang te zijn als je met iemand in contact komt die sinusitis heeft dat jij het daardoor ook krijgt. Het kan wel ontstaan door besmetting met virussen, schimmels of bacteriën die wél besmettelijk zijn. Eigenlijk is het normaal om met dit soort ‘stofjes’ in contact te komen. Sterker nog, iedereen heeft holtes waar bacteriën huizen. Maar niet bij iedereen ontaardt dat meteen in ontstekingen in de sinussen.
Welke symptomen kun je ervaren bij sinusitis?
Soms is het lastig te herkennen of je nu met een normale verkoudheid te maken hebt of met sinusitis. Typische symptomen voor sinusitis zijn:
- Drukkend gevoel in het hoofd, zeker wanneer je voorover bukt. Je voelt dan letterlijk dat je sinussen vol zitten met vocht en snot. Je kunt ook echt het gevoel hebben dat de boel behoorlijk onder spanning staat. Vooral dat ‘zware’, drukkende gevoel in je voorhoofd duidt op sinusitis.
- Duizeligheid is ook duidelijk een teken van sinusitis. De evenwichtsorgaantjes zitten in je oren en als de boel in je hoofd verstopt zit, geeft dat ook een bepaalde druk op je oren en dus op je evenwichtsorgaantjes. Dat zorgt voor duizeligheid. Als je dan ook nog eens hoofdpijngevoelig bent, kan een periode van duizeligheid overgaan in serieuze hoofdpijn en/of migraine.
- Het meest voorkomende symptoom van sinusitis is een werkelijk knállende hoofdpijn. Het is logisch dat wanneer je hoofd vol zit met vocht en snot, er overal druk op komt te staan en die druk veroorzaakt de hoofdpijn.
- Keelpijn. Eén van de bijholtes vormt een onderdeel van je kaak. Zodoende kan een ontsteking uitstralen naar de keel.
- Koorts. Eigenlijk is dat een hele mooie reactie van je immuunsysteem. Als de temperatuur hoger wordt, kunnen de bacteriën en virussen die de ontstekingen veroorzaken, dood gaan. Laat het niet al te ver komen. Als de koorts al te hoog wordt, kan het ook voor jezelf kritiek worden. Als de koorts met 1 dag over is, is er niet zoveel aan de hand. Maar als de koorts 3 dagen aanhoudt en hoger wordt dan 39 graden is echt toch echt tijd om de arts in te schakelen.
- Oorsuizen en oorpijn. Doordat je sinussen verstopt zijn, ontstaat er een soort druk op je oren en functioneert het in je oor niet zoals je eigenlijk zou wensen. Behalve oorsuizen kun je ook oorpijn krijgen. De pijn straalt uit van de bijholtes naar je oren. In het ergste geval kan de ontsteking ook overslaan op je oren, wat een fikse oorontsteking kan veroorzaken.
- Verminderd reukvermogen.
- Aanhoudende vermoeidheid. Sinusitis kost veel energie, dus je voelt je niet fit. Als het chronisch wordt, kan het je levenskwaliteit beïnvloeden.
Welke behandelingen zijn er mogelijk?
Als je bij de (huis)arts komt met een sinusitis, zal je eerst zelfzorgadviezen krijgen. Want meestal zullen de klachten na één tot drie weken vanzelf verdwijnen. Daarbij is het wel belangrijk dat je er alles aan doet om verergering te voorkomen. Daarbij kun je denken aan de volgende aspecten:
- Spoelen met zout water met behulp van een rhino horn. Dit zorgt voor reiniging van de neus en het maakt het slijm dunner.
- Neusspray kan helpen om het slijmvlies te laten slinken. Er zijn tegenwoordig allerlei neussprays vrij verkrijgbaar bij de drogist. Voor een groot deel gaat het om xylometazoline als werkzame stof. Dit is wel een vrij ‘agressieve’ stof die in eerste instantie lijkt te werken, maar op lange termijn kan het én schadelijk zijn én verslavend. Er zijn mensen die er serieus verslaafd geraakt zijn. Voor een ander deel zijn het neussprays waar weinig meer dan zout water in zit. Een neusspray kan wel degelijk helpen, maar kies dan natuurlijke ingrediënten zonder synthetische stoffen erbij. Eucalyptus extract in een neusspray kan ondersteunend werken. Een arts kan in ernstige gevallen een neusspray met corticosteroïden voorschrijven, maar ook dit heeft nadelen.
- Spoelingen kunnen in ernstige gevallen een tijdelijke remedie zijn. Vaak komt dan toch de ontsteking weer terug en blijf je bezig…
- Stomen met zout water met salie- of kamille thee en extracten van tijm, klimop, menthol of eucalyptus.
- Leg je hoofd ’s nachts zo hoog mogelijk. Dit maakt het afvoeren van slijm makkelijker.
- Veel drinken
- Vermijd roken en rokerige ruimtes.
- Zorg voor voldoende vochtigheid in de lucht, zeker in de winter.
- In het zeldzame geval van een bacteriële sinusitis kan een arts een antibioticum voorschrijven. Helaas heeft dat dan wel weer desastreuze gevolgen voor je darmflora. Gelukkig zijn artsen tegenwoordig veel terughoudender met het voorschrijven van antibiotica.
- In sommige gevallen kan de enige oplossing een operatie zijn om de ontstekingen te verwijderen.
Wat kun je zelf doen met voeding bij sinusitis?
Hoe zinnig de genoemde adviezen ook zijn, is er veel meer wat je zelf kunt doen. Zeker om sinusitis te voorkomen (of herhaling ervan) is het belangrijk om je voeding aan te passen. Want als je blijft doen wat je altijd al deed, zullen de zelfzorgtips uiteindelijk niet veel helpen. Zelf heb ik de ervaring dat ik na de eerste spoeling nooit meer sinusitis heb gehad, ondanks de waarschuwing van de KNO-arts dat hij me snel terug zou zien. Het was precies in de periode dat ik anders ging eten. Voeding is dan ook een krachtig hulpmiddel om onze gezondheid te ondersteunen. Ook bij sinusitis. De belangrijkste punten daarbij zijn:
- Stop met alle suikers, omdat schommelingen in de bloedsuikerspiegel ontstekingsbevorderend zijn, mede door de invloed op het immuunsysteem.
- Vermijd transvetten in o.a. koekjes, frituurvet en margarine. Transvetten blijken de reactietijd van het immuunsysteem van het lichaam te kunnen halveren, waardoor bacteriën en virussen minder effectief worden bestreden. Ze zijn ontstekingsbevorderend.
- Wees voorzichtig met zuivel. Dat heeft te maken met lactose. Ook dit is een vorm van suiker. Het kan ontstekingen aanjagen. Bovendien kunnen mensen allergisch reageren op melkeiwit. Dat zorgt voor aanmaak van slijm, wat meer risico op ontsteking geeft. Verder is melk sowieso slijmvormend. Zure zuivel is dan een beter alternatief.
- Gluten zijn uit den boze omdat die ook allergische reacties veroorzaken en ontstekingen aanjagen. Eet als vervanging dan geen producten uit het glutenvrije schap in de supermarkt, want veelal zijn dit zeer ongezonde producten vanwege de ingrediënten.
- Eet ontstekingsremmende voeding en maak gebruik van de ‘antibiotica uit je keukenkastje’. Knoflook en ui staan met stip op 1. In dit blog kun je er nog veel meer over lezen. https://www.deeetlijn.nl/antibiotica-zijn-ze-noodzakelijk-of-kan-het-ook-anders/
- Bij een beginnende verkoudheid kun je een doorgesneden ui naast je bed leggen om sinusitis te voorkomen.
Wat kan de EetLijn Methode betekenen?
Misschien duizelt het je inmiddels. Zó veel om rekening mee te houden? Dan heb ik nog een ultieme tip voor je. In de EetLijn Methode komt alles bij elkaar: glutenvrij, suikervrij, vrij van schadelijke e-middelen, lactose arm en koolhydraatbewust. Dit is de uitgelezen manier om eenvoudig je algehele gezondheid te ondersteunen van binnenuit en zodoende sinusitis te helpen bestrijden én voorkomen.
Wil je meer weten over de EetLijn Methode? Stuur dan een mailtje naar nettie.bom@deeetlijn.nl. Ik zoek dan een coach bij jou in de buurt.
