Suikerziekte, ofwel diabetes… Steeds meer mensen krijgen ermee te maken. Over het ontstaan en het verloop kun je allerlei beweringen horen: Is het je eigen schuld als je het krijgt? Ontstaat het doordat je te dik bent? En als je het hebt, klopt het dat je het dan niet meer terug kunt draaien? Over al deze aspecten en meer kun je in dit blog lezen.
Wat is diabetes?
Steeds meer mensen krijgen te maken met diabetes. Vroeger heette het wel ‘ouderdomssuikerziekte’, maar steeds jongere mensen krijgen diabetes, soms zelfs al kinderen. Zogezien kunnen we diabetes een welvaartsziekte noemen. De term suggereert dat suikerziekte komt door teveel suiker eten. Nu heeft de consumptie van (te) veel koolhydraten wel met diabetes te maken, maar het woord komt ergens anders vandaan. De medische term is diabetes mellitus, ofwel ‘zoete doorstroming’. Die term komt uit vroeger tijden. Artsen proefden, bij verdenking op suikerziekte, de urine van patiënten… Bij suikerziekte is die zoet!
Wat gebeurt er in je lichaam als je diabetes hebt?
Na het eten van koolhydraten worden die in het spijsverteringsproces in stukjes geknipt tot glucose, als brandstof voor de cellen. Glucose heeft insuline nodig om in de cel te komen. Insuline is als het ware de sleutel die op het slot van de lichaamscellen past. Die insuline is afkomstig uit de cellen met de mooie naam eilandjes van Langerhans, die in de alvleesklier liggen. Als de alvleesklier geen of te weinig insuline meer aan kan maken (o.a. door uitputting) of wanneer de cellen ongevoelig zijn geworden voor insuline, is er sprake van diabetes. Het ontstaat niet acuut, maar het is een proces. Dat is niet direct levensbedreigend, mits het tijdig ontdekt wordt en je actie onderneemt. In dit blog kun je meer lezen over de werking van insuline: https://www.deeetlijn.nl/insuline-een-onmisbaar-hormoon-maar-hoe-houd-je-het-in-balans/
Welke vormen van diabetes zijn er?
Niet elke vorm van diabetes is hetzelfde. Er zijn twee vormen die het meeste voorkomen. Type 1 en type 2. Daarbinnen zijn er wat variaties mogelijk.
- Type 1: de alvleesklier maakt geen of zeer weinig insuline aan (of het wordt meteen na de productie weer afgebroken). Het is een auto-immuunziekte die vaak al op jonge leeftijd ontstaat. Soms spelen erfelijke factoren een rol.
- Type 2: Er is nog wel aanmaak van insuline, maar vaak begint de alvleesklier uitgeput te raken en de lichaamscellen zijn ongevoelig (resistent) voor insuline. Ook hier kunnen erfelijke factoren een rol spelen, maar de invloed van voeding en leefstijl zijn vele malen belangrijker.
- Type 3: Tegenwoordig hoor je ook wel eens over type 3 in relatie tot Alzheimer. Er zijn verschillende theorieën. De hersenen zouden ook insuline kunnen maken, en als dit niet meer lukt, zou dit de oorzaak zijn van Alzheimer. Ook zijn er onderzoekers die aangeven dat Alzheimer gevolg is van type 2 waarbij de insulinegevoeligheid van de hersenen vermindert. Overigens kan dementie ook het gevolg zijn van schade aan de bloedvaten bij diabetes type 2.
- Type 3c: in specifieke gevallen worden de cellen van de alvleesklier zodanig beschadigd dat ze geen insuline meer kunnen aanmaken. Dit is bijvoorbeeld het geval bij ernstige ontsteking van de alvleesklier (pancreatitis) en bij alvleesklierkanker.
Wat zijn de symptomen van diabetes?
Er zijn veel signalen waaraan je kunt merken dat je wellicht diabetes hebt. De symptomen van type 1 en type 2 zijn grotendeels gelijk:
- Vaak dorst en veel plassen
- Vermoeidheid
- Last van de ogen, zoals rode en branderige ogen, wazig zien, dubbelzien of slecht zien
- Slecht genezende wondjes
- Kortademigheid
- Pijn in de benen bij het lopen
- Infecties die vaak terugkomen, zoals blaasontsteking
Hoe weet je of je diabetes hebt?
Zoals ik al noemde ontstaat diabetes niet acuut. Er is een voorstadium van diabetes (prediabetes) waarin er nauwelijks of geen klachten zijn, maar de bloedsuikers zijn al wel verhoogd. Dit wordt nog wel eens gevonden tijdens routine onderzoeken. Als je vermoedt dat je diabetes hebt kun je dit met een vingerprik laten testen. Hierbij wordt vooral naar de nuchtere waarde gekeken. Dit zegt niet alles, omdat ook de afgifte van insuline van belang is. Juist in een voorstadium worden er vaak grote hoeveelheden insuline aangemaakt. In dit blog kun je daar alles over lezen: https://www.deeetlijn.nl/hypoglykemie-zonder-diabetes-vervelend-maar-makkelijk-te-verhelpen-met-deze-tips-voor-voeding-en-leefstijl/
Wat zijn de oorzaken van diabetes?
Rond de oorzaken van diabetes type 1 is er nog veel onbekend. Er kunnen erfelijke factoren (foutjes in het DNA) een rol spelen, maar ook virussen of wellicht de darmflora kunnen van betekenis zijn. Diabetes type 2 heeft ook niet één specifieke oorzaak. Wel zijn er vele factoren die van belang zijn bij het ontstaan van de ziekte. Hierbij kun je denken aan:
- Een erfelijke component, maar of die ook tot uiting komt is meestal afhankelijk van voeding en leefstijl.
- Boven de 45 jaar heb je meer kans op diabetes.
- Te vaak en te veel eten
- Te veel koolhydraten eten. Koolhydraten op zich zijn niet slecht. Lees ook dit blog https://www.deeetlijn.nl/koolhydraten-belangrijk-om-de-goede-van-de-slechte-te-onderscheiden/
- Verhoogde bloeddruk
- Medicatiegebruik (zoals bepaalde antidepressiva en antipsychotica)
Welke complicaties kan diabetes hebben?
Al is diabetes type 2 geen direct levensbedreigende ziekte, het kan wel ernstige gevolgen hebben. Dit heeft te maken met de verhoogde bloedsuikerspiegel. Dat zorgt voor schade aan de bloedvaten, zeker ook aan de kleine haarvaatjes. Bij behandeling met insuline, dat ook het vetopslaghormoon is, speelt ook vetopslag een rol. Als complicaties kun je te maken krijgen met bijvoorbeeld:
- Metabool syndroom: dit is een situatie waarbij je aan minstens 3 van de volgende kenmerken voldoet:
– Verhoogde bloeddruk
– Een buikomtrek van meer dan 94 cm bij mannen of meer dan 80 bij vrouwen
– Verhoogde bloedsuikerwaarden
– Verhoogde nuchtere triglyceridenwaarden
– Lage HDL en hoge LDL cholesterol waarden
– Overgewicht - Ernstige schade aan de ogen doordat de kleine vaatjes minder goed doorbloed zijn.
- Nierschade
- Slechte wondgenezing. Berucht is hierbij de diabetische voet, in het ergste geval is dan amputatie nodig.
- Overgewicht: vaak is dit een gevolg van diabetes en/of de behandeling daarvan en niet de oorzaak.
- Hart- en vaataandoeningen
Welke behandeling is er bij diabetes?
Als een arts diabetes constateert, zijn er verschillende mogelijkheden.
- Bij type 1 is behandeling met insuline en een scherpe controle van bloedsuikerwaarden en voeding altijd nodig.
- Bij type 2 wordt er meestal begonnen met tabletten die de eilandjes van Langerhans stimuleren tot het produceren van insuline, het metabolisme van glucose in de lever beïnvloeden of de cellen gevoeliger maken voor insuline. Ook een combinatie van medicijnen komt vaak voor.
- Als dit niet meer volstaat, zal de arts ook insuline voorschrijven. Dit kun je niet innemen omdat het dan meteen afgebroken wordt. Insuline moet altijd subcutaan (onder de huid) gespoten worden.
- De genoemde behandelingen nemen de onderliggende oorzaken van diabetes niet weg. Dat kan wel met voeding en leefstijl. Gelukkig is daar ook in de medische zorg steeds meer aandacht voor.
Wat kun je zelf doen bij diabetes en om het te voorkomen?
Gelukkig is het niet allemaal kommer en kwel als je diabetes hebt. Type 1 heb je voor het leven, dat wel. Maar er is écht wat te doen aan type 2, ook als je het al langer hebt en insuline gebruikt. Het is wel belangrijk dat je op tijd herkent dat je diabetes hebt én actie onderneemt. Zodoende houd je de schade beperkt. Want eenmaal ontstane schade aan de weefsels is niet altijd terug te draaien. Voeding en leefstijl zijn de sleutels om diabetes om te keren. In de genoemde blogs kun je daar al veel over lezen. Je kunt zodoende ook veel doen om diabetes te voorkomen. De tips gelden ook voor type 1. Daarmee kun je vaak wel verbetering ervaren. Bij voeding en leefstijl gaat het o.a. om:
- Vermijd toegevoegde suikers
- Beweeg voldoende
- Zorg voor een gezond gewicht
- Stop met roken
- Aandacht voor gezonde voeding zoals in de EetLijn Methode
Wat kan de EetLijn Methode betekenen bij diabetes type 2?
De Eetlijn Methode is een volledig stappenplan waarmee je diabetes type 2 om kunt keren en insulineresistentie kunt laten afnemen of zelfs genezen én om diabetes te helpen voorkomen. Vele cliënten zijn ermee van hun diabetes type 2 af gekomen. De bloedsuikerwaarden zakken al vanaf dag 1. Als je medicatie i.v.m. diabetes gebruikt, is het dan ook belangrijk om in overleg met je huisarts of diabetesverpleegkundige je voedingspatroon te veranderen, zodat de medicatie aangepast kan worden. Anders loop je risico op hypo’s. Het geheim van de EetLijn Methode bestaat uit verschillende onderdelen:
- Het is gewone, gezonde voeding met heerlijke recepten.
- De leefstijlaanpassingen zijn eenvoudig vol te houden.
- Het voedingsplan zit overzichtelijk in elkaar.
- Je krijgt begeleiding via live consult/mail/telefoon/what’s app, persoonlijk afgestemd.
- De EetLijn is levenslang vol te houden doordat het geen dieet is en je werkelijk heerlijk kunt eten!
Als je diabetes type 2 hebt óf het wilt voorkomen, blijf dan niet doen wat je altijd gedaan hebt, maar kom in actie. Je zult versteld staan van het resultaat: fysiek en mentaal je beter voelen én gezond(er) worden. Waar wacht je nog op?
Heb je belangstelling voor de EetLijn Methode? Stuur een mail naar nettie.bom@deeetlijn.nl. Ik zoek dan een coach bij jou in de buurt.
